از دیر باز اطلاعات نقش بسزایی در زندگی بشر داشته است، تا آنجاکه اعدادو ارقام وبعد از آن نظام شمارش از اولین دستاوردهای بشر می باشد.اما جهت استفاده از این سال ها و بلکه قرن ها به طول انجامید تا ابزار های جدید ایجاد شده اند.از اینکه جهان در عصر اطلاعات قرار گرفته است آگاهی کافی داریم و می دانیم هر کس در دریایی از اطلاعات غرق شده است که تمام توان بهره گیری از آن راندارد.اما شاید تعداد کمی از ما بپدیریم که وارد دوره ی تازه ای شدهایم که عصر دانش است و این عصر گرچه جدید است ولی حجم دانش آن آنقدر زیاد است که استفاده تام وتمام از آن از عهده ما خارج است.
شاید بتوانیم فناوری اطلاعات را استفاده از دانش علمی برای تعیین روش های انجام امور به شیوه تکرار شونده تعریف نماییم. و این انقلاب را یک رویداد تاریخی عمده که الوی یک گسستگی را در بنیان های اقتصادی، فرهنگی وسیاسی جامعه القا می کند می دانیم. آنچه که از تاریخ بر می آید دو نوع انقلاب به وقوع پیوسته است. که اولین آن انقلاب صنعتی است، رویداد نخست فناوری مانند ماشین بخار،ماشین ریسندگی و جایگزینی ماشین یا ابزار است و رویداد دوم که تقریبا صد سال از عمر آن می گذرد،اختراع برق است و به تبع آن آغاز فناوری ارتباطات و اختراع تلفن.
در عرصه ارتباطات و انتقال آن، حوادث متعددی از جمله اختراع خط،اختراع کتاب ، اختراع ماشین چاپ و در نهایت تولید اینترنت تأثیر گذار بوده اند.
اینترنت در دهه هفتار پا به عرصه وجود گذاشت و با چندین اختراع واکتشاف ونو آوری همراه بود. رواج استفاده از نیمه هاد در دهه1970 ، اختراع ریز پردازه هاو استفاده از آنها در ریز رایانه ها، معرفی اولین شرکت اپل و از همه مهمتر اختراع اولین شبکه جهانی(آرپانت)، نقش گسترده ای در رواج این پدیده داشته است.
اما این پدیده با پدیده های دیگر تفاوت اساسی دارد؛ زیرا موارد دیگر بر شالوده علمی استوار نبوده وحیطه و گستره استفاده از آن به چند کشور صاحب قدرت محدود شده بود.اما اینترنت با سرعتی باور نکردنی تمام دنیارا تحت سیطره خود درآورده است.
امروز فناوری اطلاعات به عنوان یکی از تکنولوژی های نوین بشری نه تنها خود دستخوش تغییرات شده است بلکه به سرعت در حال تأثیر گذاری بر روی الگوی زندگی، روش تحقیق، آموزش، مدیریت، حمل ونقل، مسائل امنیتی و دیگر زمینه های انسانی است. فناوری اطلاات در حدود دو هه قبل پا به عرصه های علمی و صنعتی گذاشته است و اروزه به عنوان یک تخصص میان رشته ای با تلفیق ریاضی، رایانه، اطلاعات، اطلاع رسانی و مخابرات در فهرست تکنولوژی های نوین جهان قرار گرفته است.لذا پیشرفت فناوری اطلاعات مدیون تحقیقات انجام شده در علوم ذکر شده است.
شاید در دو دهه قبل بسیاری از متخصصین عصر صنعتی با این سرعت به عصر اطلاعات تغییر یابد و امروز بشر آینده را رقم بزند. که در آن بعد زمانی ، معلولیت جسمی،مشکلات اقتصادی، فاصله جغرافیایی و ... مانعی برای حرکت وپیشرفت نباشند.
در عصر حاضر فناوری اطلاعات در تعریف قدرت وتمدن جوامع نقش کلیدی پیدا کرده است.
از این رو در دوهه گذشته کشور های پیشرفته و صاحب فناوری، به فناوری اطلاعات به عنوان محور بنیادین توسعه توجه کرده اند.رشد سریع ارتباطات و فناوری اطلاعات و ورود آن به سازمان ها و جامعه بدون آمموزش و انباشت های قبلی است.رویکردی که سازمان را دستخوش تحولات ناباورانه کرده است و اینتحولات هر چند که موجب خلق روش های نوینی برای پیشبرد هرچه سریعتر و یهتر کارها شده است، اما بدون شناخت کامل، جامعه و سازمان ها ی موجود در آن را از هدف اصلی خود تا حدودی منصرف کرده است.
عصر ارتباطات و اطلاعات پیچیدگی های روز افزونی را بر زندگی فردی و سازمانی انسان امروزی تحمیل کرده است.امروز، راه شرکت ها و سازمان ها در راستای کسب مزیت ها رقابتی وحفظ و توسعه آن ها،یاد گیری زود تر و سریع تر از رقبا و بر طرف کردن چالش های موجود بر سر راه آن مزیت هاست. چرا که سرعت حول این انقلاب آنقدر زیاد است که حتی نمی توان برای آن برنامه ریزی کرد.این فناوری به زندگی فردی و سازمانی ما وارد شد و هر روز نگاه افراد جامعه را بیشتر به سوی خود جلب کرد.
مدیران جامعه و سازمان ها بدون شناخت کافی از توانایی های این فناوری، همچنان نگاهی نه از روی تعمق و تفکر بلکه در حد استفاده از حداقل توانایی های آن دارند.
امروزه با گسترش فناوری اطلاعات امکان بهره گیری از منافع دیگران به سرعت و بدون نیاز به طی مسافتی، امکان همکاری و مشارکت گروهی از افراد و یا سازمان ها در قالب یک سازمان مجازی فراهم شده است. این تغییر در کسب و ار و بومی نمودن خلاقانه آن مستلزم بهره گیری توأمان از هنر وعلم مدیریت به همراه تسهیلات ارتباطات و فناوری اطلاعات و همچنین نیاز های محیطی جامعه پیرامونمان است. و برای کشف وشکار
فرصت ها از بصیرت و شناخت شهودی بیشتر از شناخت منطقی و فرایندی بهره گیری باید کرد.
فناوری اطلاعات در زمره زیر بنای حرکت جوامع و نسل آینده در کلیه زمینه هاست و به عنوان بستر وابزاری مهم برای رشد سایر بخش های مهم
می باشد.تأثیر فناوری اطلاعات بسیار عمیق است و نادیده گرفتن آن منجر به نداشتن جایگاهی در عصر جدید خواهد بود از این رو نگرش به آینده و حرکت های ایجاد می کند و در واقع نوعی تکنولوژی فراگیر است و دامنه تغییرات آن بسیار متنوع می باشد و از جانشینی اطلاعات به جای انرژی یا نیروی کار انسانی در بخش تولید صنعتی یا تغییر در بخش درونی خدمات، از خدمات پرسنلی تا خدمات اجتماعی و سیتم های توزیعی را در بر می گیرد و اطلاعات برای سییستم آنقدر مهم است که مانند خونی است که در شریان های سیستم در جریان است.
خونی که حیات سیستم به آن وابستگی دارد.
این میهمان ناخوانده باچنین سرعتی وارد کشورمان شد که حتی مسؤلان نتوانستند با بصیرت و آگاهی به این پدیده خوشامد گویند.هر چند که سرعت پیشرفت این فناوری فوق تصور است اما با انجام یک مهندسی مجدد در ساختار و قوانین کشور جهت سازگازی فرایند های جامعه با این فناوری، آنچنان اساسی می شود که هر روز تأخیر در آن موجب وارد آمدن زیانی مضاعف بر پیکره جامعه است.
ادامه دارد...
منابع:اصول و مفاهیم فناوری اطلاعات،دکتر محمود زرگر
www.hanafsh.net
در آمدی بر مطالعات ارتباطی، جان فیسک،ترجمه:مهدی عزائی،دفتر مطالعات و توسعه رسانه ها، 1385
گرد آورنده: سامان فرج پور
امروزه بیشترین توجه وقف اطلاعاتی شدن زندگی اجتماعی شده است. دائم به ما گفته می شود که در حال ورود به«عصراطلاعات»هستیم،شیوه ء اطلاعاتی نوین تفوق می یابد،وارد حوزه ء قاتصاد اطلاعاتی جهانی شده ایم.نویسندگان بسیاری حتی از این فراتر رفته اند و ایالات متحده ، بریتانیا ، ژاپن، آلمان و دیگر کشورهایی را که شیوهء زندگی مشابهی دارند ،«جوامع اطلاعاتی» می نامنددر واقع چنین پیداست اطلاعات به چنان اهمیتی دست یتفته که شایستگی آن را دارد تا به صورت نماد عصر حاضر با آن برخوردشود. دقیقاً همین معنی و مفهوم این نماد، منبع مقدار زیادی اختلاف نظر نیز شده است. برای بعضی این مفهوم سازندهء جامعه ای واقعا تخصصی شده و نوع دوست شده است، در حالیکه از نظر عده ای دیگر حاکی از تشدید نظارت بر شهروندان است.
از نظر عده ای خبر از پیدایش جامعه ای فرهیخته را می دهد که به منابع دانش دسترسی فوری دارد، در حالیکه در نظر برخی دیگرسیلاب تبلیغات سطحی، جنجالی و انحرافی بیش نیست.
از نظر بعضب توسعهء دولت ملی بود که نقش اطلاعات را افزایش داد در حالیکه به عقیدهء عده ای دیگر، تحولات در سازماندهی شرکت بود که باعث حیاتی تر شدن نقش اطلاعات گردید.
از یک طرف، کسانی بر این باور هستند که در دوران اخیر، شاهد پیدایش "جامعه اطلاعاتی" هستیم که از همهء جوامع حال و گذشته متمایز است. همهء این نویسندگان روی هم رفته نسبت به اصلاح«جامعهء اطلاعاتی» احساس رضایت نمی کنند. اما همان قدر که دروهء کنونی را به منزلهء نقطهء چرخشی در تحولات اجتماعی قبول دارند، جزو تأیید کنندگان این اصطلاح قرار می گیرند.
از طرف دیگر محققانی وجود دارند که گرچه اهمیت خاص اطلاعات را در دوران مدرن تصدیق می کنند امابر این نظر تأکید دارندکه این ویژگی کانونی دوران حاضر، تداوم همان گذشته است.
در یک سمت کسانی هستند که اعلام می کنند نوع جدیدی از جامعه از دل گذشته بیرون آمده است.
نظریه پردازان این سمت عبارتنداز:
پساــ صنعتی گرایی(دانیل بل وهوادارانش)
پساــ مدرنیسم ( ژان بودریا،مارک پوستر)
تخصصی شدن انعطاف پذیر ( مایکل پایور، چارلز سیبل، لاری هیرش هورن)
شیوه اطلاعاتی تحول ( مانوئل کاستلز)
در دیگر سو نویسندگانی که بر تداول تأکید می ورزند. این نظریه پردازان عبارتند از:
نو مارکسیسم (هربرت شیلر)
نظریهء نظارت (میشل آگلیتا، آلن لیپیتز)
انباشت انعطاف پذیر ( دیویدهاروی)
دولت ملی و خشونت ( آنتونی گیدنز)
حوزهء عمومی ( هابر ماس، نیکولاس گارنهام)
هیچکس در گروه دوم منکر این نمی شود که اطلاعات اهمیت کلیدی برای جهان مدرن دارد، بلکه وبر خلاف قبلی ها، آن ها این استدلال را دارند که شکل و عملکرد اطلاعات تابع قواعد و رسومی است که در طول زمان درازی تثبیت شده اند.
گرد آورنده : محیا برکت
امروزه فنـّاوری اطلاعات به مدد فنـّاوری ارتباطات فراگیرشده و جهان را دگرگون ساخته است. مهمترین تغییراتی که این فنـّاوری در جهان بوجود آورده بوسیله مارشال مک‌لوهان در یک عبارت خلاصه شده است و آن «تبدیل جهان به یک دهکده جهانی» است، بدین‌معنا که مردم نقاط مختلف در ایرانهای سراسر کره زمین به مثابه ساکنان یک دهکده امکان برقراری ارتباط با یکدیگر و اطلاع از اخبار و رویدادهای جهانی را دارند. نزدیکی روزافزون شهروندان دهکده جهانی به یکدیگر، تبادل فرهنگها، تعامل تدابیر، ارتقای بینش سیاسی و اجتماعی مردم و دسترسی سریع به اطلاعات تولیدی در جهان، همگی از دستاوردهای با ارزش فنـّاوری ارتباطات است. از سوی دیگر، فنـّاوری اطلاعات ابزار قدرتمندی است که در کمترین زمان ممکن می‌تواند میان مردم جهان ارتباط برقرار سازد. این ابزار ارتباطی قدرتمند با اطلاعات سروکار دارد.
جوانان امروزه به‌عنوان بزرگترین تولیدکنندگان دانایی و اطلاعات در جامعه و هم بیشترین مصرف‌کنندگان آن هستند؛ این در حالیست که جوانان ایرانی از احساس عقب‌ماندگی در رنج بوده و به‌دنبال پیشرفت و توسعه از طریق تحصیل هستند، بنابراین دسترسی به فنـّاوری اطلاعات مهمترین بستر برای برخورداری از دانایی است.
تعداد رایانه‌های موجود درایران تا پایان سال 83، 7 میلیون کامپیوتر برآورد شده که به ازای هر 100 نفر 4/10 عدد کامپیوتر وجود داشته است، همچنین در سال 2003 حدود 5/27 میلیون نفر و در همین سال در سراسر دنیا 137 میلیون نفر به «دورکاری» اشتغال داشتند، در فنلاند 17 درصد و در امریکا 9 درصد از نیروی کار فعال را «دورکاران» تشکیل می‌دادند، اما پیش‌بینی می‌شود در سال 2020، 64 درصد نیروی کار آمریکا را «دورکاران» تشکیل دهند.طبق این برنامه در آمریکا به ازای هر 7 نفر یک کامپیوتر (PC)، در اروپا به ازای هر 20 الی 30 دانش‌آموز یک کامپیوتر و بین 50 تا 80 نفر دانش‌آموز یک خط اینترنت وجود دارد و 73 درصد از معلمان در انگلستان از فنـّاوری اطلاعات و ارتباطات استفاده می‌کنند.
از سوی دیگر آمار حاکی از دسترسی 3 میلیون و 850 هزار خانوار و به عبارتی 24 درصد خانوارهای ایرانی به رایانه است، این در حالیست که طبق آمارهای موجود تعداد وبلاگ‌های ایرانی در محیط اینترنت در سال 83، 63 هزار و 139 وبلاگ بوده است.
این آمار همچنین حاکیست که 23 مرکز از 32 مرکز «انکوباتور» (مرکز رشد) موجود در ایران در حوزه فنـّاوری اطلاعات و ارتباطات فعالند علاوه بر این 11 پارک فنـّاوری اطلاعات نیز در حال فعالیت و یا در مرحله تأسیس هستند که این تعداد در سال 83 به 13 مورد و در پایان سال 88 به 25 مورد افزایش خواهد یافت.
همچنین در سال 83 سوادآموزی رایانه‌ای جوانان ایران 30 درصد بوده که این سوادآموزی در سال جاری به 36 درصد و تا پایان برنامه چهارم توسعه به 60 درصد افزایش خواهد یافت.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که نسبت ارائه خدمات مشاوره‌ای Online به جوانان به کل خدمات در سال جاری به 5 درصد و تا سال 88 به 25 درصد افزایش خواهد یافت.
با توجه به تأکید ات ارائه شده از سوی مجامع بین‌المللی و لزوم هماهنگی برنامه‌های ملی کشورها با آنها به‌منظور کسب شاخص‌های لازم در تعیین جایگاه و تراز متناسب با شأن کشورهای منطقه در امور مربوط جوانان، لازم است توسعه در زمینه‌های فرهنگی اجتماعی و اقتصادی با محوریت جوانان صورت گیرد. زیرا توسعه پایدار مبتنی است بر توسعه منابع انسانی و جوانان محور توسعه منابع انسانی‌اند. و فنـّاوری اطلاعات می‌تواند ابزاری کلیدی برای توسعه جوانان بشمار آید.
گرد آورنده: سامان فرج پور
چکیدهمفهوم «جهانی شدن» به فرآیندی اطلاق می‌شود که طی آن جریان آزاد اندیشه، انسان، کالا، خدمات، و سرمایه در دنیا میسر گردد. تأثیر این مفهوم، دگرگونی متغیرهای زمان و مکان را پدید آورده و گسترش ارتباطات در سطح بین‌المللی قابلیت وقوع یافته است. بر این قرار، داده‌های کمی اطلاعات در صحنه جهانی ابعاد وسیعی یافته و موجب رشد شبکه ارتباطات در صحنه بین‌المللی از نظر روابط فردی و اجتماعی شده است. در مقاله حاضر، ضمن توجه به جهانی‌شدن گستره اطلاعاتی در جهان معاصر، به ارزیابی موضوعات مذکور مبادرت شده، و در نهایت به نتیجه‌گیری درباره تأثیرات آن بر کتابداری و اطلاع‌رسانی پرداخته می‌شود.
مقدمهپدیده جهانی‌شدن در چند سال اخیر به نحوی گسترده منابع چاپی و الکترونیکی زبان فارسی را تحت‌الشعاع قرار داده است. نگاهی به مواد کتابی در این حوزه (به‌خصوص علوم اجتماعی) نشانگر توجه اندیشمندان ایرانی به موضوع جهانی‌شدن در رشته‌های مختلف می‌باشد[1]. آنچه از دهه شصت میلادی و در بطن اندیشه «مک‌لوهان» برای ارائه یک تصویر وسیع ارتباطی به جامعه جهانی عرضه شد، تا به امروز که در هزاره سوم میلادی به ارزیابی اطلاعات دیجیتال پرداخته می‌شود، مبتنی بر رابطه انسان و ابزارهای فناوری است. بر این مبنا، در گستره کنونی جهانی‌شدن، سعی می‌شود محدوده این تغییر و دگرگونی در حوزه اطلاعات مورد توجه قرار گیرد.
هدف این مقاله آن است که مباحث موضوعی جهانی شدن را در عرصه اطلاع‌رسانی مورد شناسایی قرار دهد و با مطالعه اهم مقالات این حوزه در منابع چاپی و الکترونیکی، عرصه اطلاعات و اطلاع‌رسانی را در چارچوب جهانی‌شدن بررسی نماید.
این کارگاه مفهوم دیپلماسى الکترونیکى و اعمال آنرا هنگامیکه به مدیریت جهانى مرتبط مى شوید با جستجوى استفاده امروزى از فناوریهاى جدید اطلاعاتى به منظور افزایش بهره ورى در سازمانهاى بین المللى و تسهیل دیپلماسى مورد بررسى قرار مى دهد .
طى دهه 1990 ، بسیارى از مؤسسات فرایند تجارى و فناورى اطلاعاتى مورد کاربرد خود را به منظور هم سطح نمودن سازمانهاى مبتنى بر سلسه مراتب از طریق تقسیم یکسان اطلاعات در کل سازمان و ضعف لایه هاى میانه مدیریتى مورد بازسازى قرار دادند . به علاوه دولتها شروع به اجراى تکنیکهاى بخش خصوصى در بازسازى فرایند تجارى نمودند .
بدلیل توسعه شبکه جهانى (اینترنت ) و جستجوگرهاى صفحات گرافیکى در اواسط دهه 1990 ، اینترنت به حوزه تجارت الکترونیکى تبدیل شد . شهروندانى که هر چه بیشتر انجام فعالیتهاى خود از طریق اینترنت مانوس مى شوند دولتها را جهت افزایش خدمات اینترنتى و عملى کردن دولت الکترونیکى تحت فشار قرار مى دهند . در حال حاضر فشارهاى مشابهى وزراى خارجه را وادار به اجراى دیپلماسى الکترونیکى ، جایگزینى سیستمهاى قدیمى تلگراف WWLL با اى میل و اتخاذ ابزار تجارت مجهز به شبکه براى ادارات داخلى ، خدمات مقدماتى و اساسى نموده است .