Wednesday December 27, 2006

The corpse of Google Answers hasn't even gotten cold yet, having just shut down about a month ago, but Amazon is quietly launching an answering service of its own to compete with Yahoo's answering service.

From what I can see from the beta, it looks like Amazon's Askville service will follow the Yahoo user-driven model, rather than Google's for-pay expert-driven model, which apparently didn't work too well for them. With Yahoo Answers and Askville, users submit questions which are then answered by other users, and the whole thing is free.

Not sure why Amazon's getting into this space, but Askville does have some nifty features. For one, answerers can't see other submitted answers until they submit their own, so every answer will be completely independent, That gives Amazon a more reliable way of ranking and evaluating answerers no matter when they chime in, and also prevents cheating and copying. As answerers prove themselves to be trustworthy, they "level-up" and gain more privileges on the site.

Another facet of Askville is the online currency it's introducing called Quest Coins. These are awarded for performing certain tasks on the site like providing answers (or questions), or rating answers. Quest Coins can also be lost for abusing the service. Amazon says a future site called Questville.com, launching in 2007, will give users a way to use these Quest Coins to enter contests, or exchange them for prizes

خوبی ها و بدی های RFID

آیا RFID برای از بین بردن حریم خصوصی مردم ساخته شده است؟ آیا این ابزار با ظاهر مهربان خود آمده است تا جزئیات زندگی آحاد ملت را زیر نظر بگیرد؟ یا اینکه آمده تا همه موجودات جاندار و بی‌جان را به اینترنت متصل کند و آن‌ها را به یک اندازه از مزایا و منافع جهانی بهره‌مند کند؟



آن دسته از فناوری‌هایی که می‌توانند شکلی تازه به زندگی انسان‌ها ببخشند و آن را از قالب سنتی و همیشگی خود خارج کنند، به‌طور معمول آهسته وارد می‌شوند تا مقاومت کمتری در مقابل آن‌ها صورت گیرد، اما با این وجود وقتی که این فناوری‌ها فراگیر می‌شوند، زندگی بدون آن‌ها غیرقابل تصور می‌شود. ماکروفر، تلفن‌همراه، SMS و... از جمله این نوع فناوری‌ها بودند که اگرچه مدت زیادی از تولد آن‌ها نمی‌گذرد، بیشتر ما زندگی بدون آن‌ها را غیرممکن می‌دانیم. فناوری‌هایی که قادرند نقطه عطفی در زندگی انسان‌ها ایجاد کنند، معمولا دور از دسترس به‌نظر می‌رسند که البته به محض اثبات کارایی‌شان، تاثیری شگرف را بر زندگی اجتماعی انسان‌ها برجای می‌گذارند. از جمله این فناوری‌ها که هنوز در مراحل اولیه ورود خود به دنیای واقعی به‌سر می‌برد و دیر یا زود فراگیر خواهد شد RFID(Radio Frequency Identification) یا تراشه‌های شناسایی هویت بر اساس امواج رادیویی است.

این امواج رادیویی روشی جدید هستند که می‌توانند به کمک یک‌سری برچسب‌های مخصوص(Tag) اطلاعات را درون خود ذخیره کنند و به هنگام نیاز آن‌ها را به‌کار برند. یک برچسب RFID شی‌ء بسیار کوچکی است که می‌تواند روی کلیه محصولات الکترونیکی و غیرالکترونیکی، حیوانات، انسان‌ها و... نصب شود تا با ارسال و دریافت امواج رادیویی امکان شناسایی آن‌ها در هر مکان و زمانی فراهم آید. فناوری‌هایی که ساختار آن‌ها بر اساس برچسب‌های RFID طراحی شده شامل یک تراشه سیلیکونی و چند آنتن بسیار قوی می‌شوند. برچسب‌های انفعالی و تاثیرپذیر به هیچ‌گونه منبع نیروی درونی برای انجام اقدامات خود نیاز ندارند، این در حالی است که برچسب‌های فعال باید حتما به یک منبع نیرو متصل شوند.

تاریخچه RFID

در سال 1946 لئون ترمین (Léon Theremin) ابزاری را برای دولت اتحادیه جماهیر شوروی اختراع کرد که قادر بود امواج رادیویی ایجاد شده ناشی از هرگونه وقایع و حوادث را در قالب اطلاعات صوتی به محل مورد نظر انتقال دهد. این امواج صوتی با به حرکت درآوردن دیافراگمی که به یک دستگاه مرتعش‌کننده متصل بود، بازتاب امواج رادیویی را به زبان قابل فهم ترجمه می‌کرد. اگرچه این وسیله نوعی ابزار منفعل بود و توانایی‌های زیادی نداشت، توانست نام خود را به‌عنوان نخستین دستگاه مبتنی بر ساختار RFID به ثبت برساند. با این وجود برخی منابع اعلام کرده‌بودند که فناوری RFID از سال 1920 در بین کارشناسان و متخصصان رواج پیدا کرد و در دهه 1960 تکمیل شد.

فناوری دیگری که شباهت زیادی به RFID داشت و IFF نام گرفته بود، در سال 1939 در بریتانیا اختراع شد و به‌عنوان وسیله‌ای کارآمد در جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار گرفت تا هواپیماهای دشمن آسان‌تر شناسایی شود. علاوه بر این، هاری استاکمن(Harry Stockman) یک محقق آمریکایی نیز در سال 1948 مقاله‌ای را منتشر کرده بود که نشان می‌داد او نیز به RFID فکر کرده است. وی عنوان مقاله خود را "ارتباط به‌وسیله نیروی انعکاس" گذاشته بود و پیش‌بینی کرده بود که اگر بخواهیم از نیروی امواج رادیویی برای شناسایی اشیا و وسایل مختلف استفاده کنیم، باید تحقیقات فراوانی را روی آن انجام دهیم. به جز این‌ها ده‌ها نفر دیگر نیز در زمینه RFID تحقیق کرده بودند و هر یک از آن‌ها توانسته‌بودند به نوبه خود در این زمینه مفید واقع شوند.

انواع RFID

مطالعه و تحقیقات پی‌درپی دانشمندان در هر گوشه از این کره خاکی در سال‌های طولانی موجب شد تا سه دسته مختلف از کارت‌های RFID تولید و روانه بازار شود که آن‌ها را با نام‌های منفعل، نیمه‌انفعالی و فعال می‌شناسیم. برچسب‌های منفعل RFID هیچ‌گونه منبع داخلی برای تامین نیرو ندارند. نیروی الکتریکی بسیار ناچیزی که وارد این برچسب‌ها می‌شود آنتن آن را برای دریافت فرکانس‌های رادیویی به حرکت درمی‌آورد و از این فرآیند نیروی لازم برای CMOC را تولید می‌کند تا ICهای درونی بتوانند عکس‌العمل‌های مناسب را نشان دهند.

برخلاف برچسب‌های RFID منفعل، RFIDهای فعال می‌توانند به‌وسیله منابع داخلی نیروی مورد نیاز خود را تامین کنند و به این وسیله IC مربوط به دریافت امواج رادیویی را همواره فعال نگاه دارند. برچسب‌های فعال به‌طور کلی مطمئن‌تر از نوع منفعل هستند و کمتر با اشتباه و خطا مواجه می‌شوند. این دستگاه‌ها به‌واسطه نیرویی که از خود تولید می‌کنند، آسان‌تر می‌توانند خود را با اختلالاتی نظیر بدی آب و هوا، نوسانات موجود در ارسال امواج رادیویی و یا فواصل طولانی برای دریافت این امواج تطابق دهد. بسیاری از برچسب‌های فعال RFID که امروزه ساخته می‌شوند، به آسانی می‌توانند این امواج را از فواصل چند صد متری نیز دریافت کنند. درون این دستگاه‌ها باتری‌هایی کار گذاشته می‌شود که تا 10 سال عمر خواهد کرد. برخی از RFIDهای فعال حسگرهایی دارند که به کمک آن می‌توانند حتی از فاصله‌های بسیار دور دمای هوا، رطوبت، میزان روشنایی، مقدار فشار ضربات احتمالی وارده و... شی‌ء مورد نظر را نیز تشخیص دهند.

سیستم RFID
سیستم کلی RFID می‌تواند شامل تمامی موارد زیر شود: برچسب(Tag)، فناوری خواندن اطلاعات ذخیره شده در برچسب‌ها، سرورهای محرک، سخت‌افزار و نرم‌افزار. هدف اصلی از راه‌اندازی یک سیستم RFID دریافت اطلاعات مورد نظر از یک شی‌ء در حال حرکت است که به‌وسیله دستگا‌ه‌های مخصوص خوانده می‌شود تا مورد استفاده قرار گیرد. این اطلاعات می‌تواند در مورد هویت یک شخص، محل استقرار وی و یا تمامی اطلاعات مربوط به یک محصول مشخص مثل قیمت،‌رنگ، تاریخ تولید، تاریخ انقضا و غیره باشد.

اگر یک فرد یا شرکت قصد داشته باشد که برچسب‌های RFID را روی اشیاء کوچک نیز نصب کند، این کار می‌تواند هزینه‌های فراوانی را برای آن‌ها به‌دنبال داشته باشد. این برچسب‌های کوچک که یک تراشه حافظه‌ای را نیز درون خود جای داده‌اند، کدهای الکترونیکی مخصوصی را برای هر یک از اشیا درست می‌کنند تا سیستم به‌سادگی بتواند آن‌ها را شناسایی کند. روی آنتن‌های RFID دستگاهی قرار داشته که می‌تواند اطلاعات دریافتی را به‌صورت کدهای رمزی صفر و یک دربیاورد و در مقابل به هنگام خواندن آ‌ن‌ها را به اطلاعات قابل فهم تبدیل کند.

ارزش RFID

کارشناسان مرکز تحقیقاتی RFID در آخرین مطالعات خود به این نتیجه رسیده‌اند که اگر فناوری شناسایی هویت بر اساس امواج رادیویی با همین روند توسعه پیدا کند، می‌تواند در آینده نزدیک ارزش بازار جهانی خود را به چندین میلیارد دلار برساند. این مطالعات که در یک دوره زمانی پنج ماهه انجام شده، پس از گفت‌وگو با مقامات ارشد کشورهای مختلف جهان اطلاعات فراوانی را در مورد اقتصاد بین‌المللی، بهداشت جهانی و... مورد بررسی قرار داده و در نهایت معلوم شده که هم‌اکنون ارزش بازار RFID در تمام کشورهای دنیا به 7/9 میلیارد دلار می‌رسد که احتمال می‌رود این رقم تا سال 2009 میلادی 8/14 میلیارد دلار شود. مرکز IDC در این تحقیقات هشت استفاده مختلف از RFID را مورد مطالعه قرار داده بود که شامل موارد زیر می‌شدند: سیستم ردیابی و پی‌گیری افراد از روی نمونه‌های باقی‌مانده از آن‌ها، اطلاعات الکترونیکی بهداشتی و درمانی مربوط به هر یک از بیماران، سیستم‌های علمی و تحقیقاتی پیشرفته مبتنی بر امواج رادیویی، سیستم مدیریت و پی‌گیری نمونه‌های زیست‌محیطی،‌سیستم الکترونیکی بررسی چرخه حیاتی، سیستم الکترونیکی دریافت مطالبات مردم در زمینه‌های مختلف پزشکی، سیستم مدیریت اموال و دارایی‌ها و سیستم مدیریت کارمندان و مشارکت بیشتر با آن‌ها در تصمیم‌گیری‌های شغلی. در این میان با توجه به فعالیت‌های ارزنده‌ای که انجمن ملی علوم آمریکا طی سال‌های اخیر در زمینه RFID انجام داده، دولت این کشور 1/1 میلیون دلار به آن‌ها هدیه داده است. این امر که می‌تواند به‌عنوان مشوقی تاثیرگذار محسوب شود، دیگر مراکز علمی و تحقیقاتی را وادار به آغاز فعالیت‌هایی در این عرصه می‌کند. گردانندگان انجمن ملی علوم آمریکا در نظر دارند این پول را صرف خرید تجهیزات جدید و به‌کارگیری کارشناسان متبحر کنند تا بتوانند دامنه تحقیقات خود در بخش RFID توسعه بیشتری بخشند.

محققان مرکز IDC در گزارش خود اعلام کرده‌اند که در حال حاضر کشور مالزی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مراکز آسیایی در زمینه توسعه فناوری استفاده از امواج رادیویی محسوب می‌شود و پیش‌بینی می‌شود که تا چند سال آینده به یکی از قطب‌های اصلی جهان در این زمینه تبدیل شود. طبق آخرین مطالعات صورت گرفته در این کشور، ارزش بازار RFID در کشور مالزی طی سال 2005 به 45/2 میلیون دلار رسید که در این میان احتمال می‌رود رقم یاد شده تا سال 2010 به 94/20 میلیون دلار برسد. رشد سالانه RFID برای کشور مالزی 84/45 درصد اعلام شده و در این میان گفته شده که دولت مالزی در سال گذشته 60 درصد کل درآمدهای خود در این زمینه را صرف تولید سخت‌افزارهای مربوط به RFID کرده که مابقی درآمدها نیز صرف تولید نرم‌افزارهای مورد نیاز شده است. بیشتر فعالیت‌های دولت مالزی در این سال برای رشد و توسعه RFID مربوط به اماکن عمومی، کارخانجات، مراکز عرضه‌کننده سرویس‌های اقتصادی، مراکز بیمه‌ای و سیستم‌های بهداشتی و درمانی می‌شده است.

با وجود اینکه امروزه اخبار فراوانی مبنی بر نبود امنیت کافی در سیستم‌های مبتنی برRFID منتشر می‌شود، گزارش‌های اخیر منتشر شده از سوی مرکز تحقیقاتی In-Stat نشان می‌دهد که طی سال گذشته میلادی نزدیک به یک میلیارد برچسب RFID در جهان تولید شده که این رقم می‌تواند تا پایان دهه جاری میلادی به 33 میلیارد دلار برسد. اقبال قابل ملاحظه مدیران مرکز اقتصادی وال‌مارت(Wal-Mart) از مهم‌ترین عواملی محسوب می‌شود که میزان تولید برچسب‌های مخصوص امواج رادیویی را بیشتر کرده، باعث شده که تمایل دیگر مراکز بزرگ دنیا نیز به این فناوری‌ها بیشتر شود.

کاربرد‌های RFID

انعطاف‌پذیری بالا و تنوع فراوان در ساخت اجزای این سیستم باعث شده تا این فناوری در بیشتر شرایط و زمینه‌ها از خشکی گرفته تا زیر آب‌، از کاشت در بدن انسان تا جای‌گذاری در جلد گذرنامه‌ها و غیره مورد استفاده قرار گیرد.

تمامی سیستم‌هایی که بخشی از آن‌ها به تشخیص هویت اشیا و افراد می‌پردازد، از مشتریان پروپاقرص این فناوری به شمار می‌روند. فروشگاه‌های زنجیره‌ای، مراکز کنترل تردد، انبارها، ردیابی خودرو‌های اجاره‌ای، کتابخانه‌ها، محصولات غذایی، گذرنامه‌ها، ردیابی زندانیان در محوطه زندان و... تنها بخشی از موارد کاربرد این فناوری هستند.

یکی از کاربردهایی که محققان امروزه برای RFID در نظر گرفته‌اند، جایگزین کردن آن به‌جای بارکد کالاهاست. به‌جای کد میله‌ای می‌توان از برچسب‌های شناسایی رادیویی که اندازه آن از یک دانه شن تا چندین سانتی‌متر است استفاده کرد. پاره‌ای از آن‌ها با باتری کار می‌کنند که از برد زیادتری نیز برخوردار هستند. گفته می‌شود که این فناوری حداقل معطلی کمتر، دقت بیشتر و نفع مشتری را در فروشگاه به‌دنبال خواهد داشت. بارکد را باید به‌وسیله یک دستگاه مخصوص، از نزدیک و با تاباندن نور روی آن خواند، در حالی که شناسنده رادیوییRFID می‌تواند اطلاعات را از فاصله‌ای کمتر از دو متر تا 60 متر ارسال کند. بعضی از موارد غیرتجاری این فناوری تا فاصله 1600 متری نیز کار می‌کنند. دستگاه مخصوص RFID می‌تواند اطلاعات زیادی مانند مبدا بار، مقصد بار، زمان انقضای مصرف و غیره را ضبط و ارسال کند. بعضی از فرکانس‌های کار آن 125 هزار هرتز، 148 هزار هرتز، 56/13 مگاهرتز، 315 مگاهرتز، 433 مگاهرتز، 915 مگاهرتز، 45/2 میلیارد هرتز و... است. قیمت این محصول با توجه به تعداد، کیفیت، دوام و مشخصات دیگر از حدود 20 سنت تا چند ده دلار در نوسان است که باتری آن به‌راحتی تا پنج سال دوام دارد. مقدار حافظه این فناوری‌ها از 8 تا 36 هزار بایت است که دو استاندارد مطرح آن ISO 14443 و ISO 15693 هستند.

از مهم‌ترین کاربردهای دیگر این برچسب‌ها که روی کالا قرار می‌گیرد، این است که اگر جای یک کالای به‌خصوص روی قفسه‌های فروشگاه زنجیره‌ای از یک حدی کمتر شود، کامپیوترهای آن فروشگاه به مسؤولان انبار پیام می‌فرستند که در اسرع وقت قفسه‌های خالی را پر کنند. به همین طریق یخچال منزل نیز می‌تواند کمبودهای خود را به کامپیوتر شخصی شما که به اینترنت وصل است گزارش دهد و به‌طور خودکار به فروشگاه زنجیره‌ای سفارش کالای در شرف تمام شدن را بدهد. این فناوری قادر است که کار را برای حسابداران و انبارداران بسیار آسان‌تر کند، زیرا نرم‌افزارهای دقیقی تعبیه شده‌اند که ورود و خروج هر کالا را با این برچسب‌ها به دقت ردگیری می‌کند و در آخر امکان حسابرسی و انبارگردانی را تا آخرین حد ممکن تسهیل می‌کنند. با این روش میزان خسارت، دزدی و اشتباه در محاسبه به حداقل می‌رسد. از نظر کارشناسان این فناوری فهرست‌برداری از اقلام موجود و محاسبه خرید مشتریان بدون نیاز به توقف آن‌ها و بدون نیاز به پرداخت نقدی به صندوق‌داران را نیز به‌سادگی برای انبارداران فراهم می‌آورد. به عبارت ساده‌تر، ژاپنی‌ها از این تراشه‌ها برای محاسبه میزان زمانی که مشتری‌ها به کالا توجه نشان می‌دهند نیز استفاده می‌کنند، به عبارت دیگر وقتی یک مشتری به کتاب‌فروشی مراجعه می‌کند، کتابی را از قفسه برمی‌دارد و چند دقیقه‌ای به آن نگاه کرده و دوباره آن را سر جایش می‌گذارد، تمام این رفتارها قابل ثبت و ارزیابی است. اتحادیه اروپا نیز در صدد کار گذاشتن تراشه‌های بسیار کوچک RFID در اسکناس‌های یورو است. به این ترتیب نه‌تنها ردگیری این اسکناس‌ها آسان‌تر می‌شود، بلکه جلوی جعل آن‌ها نیز گرفته خواهد شد. یک شرکت آمریکایی به نام وری‌چیپ (Verichip) در حال ساخت تراشه‌هایی است که تمام سوابق پزشکی افراد را ثبت و ضبط می‌کند و به‌راحتی می‌تواند زیر پوست افراد پیوند زده شود. هر بیمارستانی که مجهز به اسکنرهای مخصوص این تراشه‌ها باشد، هنگام مراجعه بیماران اورژانسی(به‌خصوص اگر وضع وخیمی داشته باشند، به‌عنوان مثال در حالت اغما و بی‌هوشی) قادر است به سابقه پزشکی بیمار دسترسی پیدا کند. نوع ساده‌تری از این تراشه روی پوست حیوانات خانگی مثل سگ پیوند شده است.

شرکت بزرگ مایکروسافت نیز چندی پیش اعلام کرده که در نظر دارد از تمامی فناوری‌های مبتنی بر RFID پشتیبانی کند. مایکروسافت در تلاش است که طی نیمه دوم از سال جاری میلادی نرم‌افزارهایی را مخصوص برنامه‌ریزی و کنترل داده‌های حاصل از تحلیل‌های دستگاه‌های RFID عرضه کند. این نرم‌افزارها به سیستم‌عامل Windows Server این امکان را می‌دهد که داده‌ها را از دستگاه‌های RFID جمع‌آوری و پردازش کند. دیگر برنامه‌های مایکروسافت که شامل BizTalk و پایگاه داده‌ها SQL SERVER است، قادر خواهند بود داده‌های مربوط به فناوری RFID را ذخیره کنند.

علاوه بر موارد گفته شده،‌چندی است که در لندن شهروندان برای ورود به مرکز شهر مجبور به پرداخت پنج پوند عوارض ورود به طرح هستند. آن‌ها با پرداخت این مبلغ می‌توانند در تمام روز در سطح مرکز شهر لندن تردد کنند. بعضی از جوانان انگلیسی برای فرار از پرداخت روزانه پنج پوند از پلاک‌های جعلی استفاده می‌کنند. به‌وسیله دوربین‌های ویدئویی که در سطح مرکز شهر لندن تعبیه شده‌اند، ورود و خروج اتومبیل‌ها به این منطقه توسط پلیس کنترل می‌شود و به‌طور معمول این دوربین‌ها توانایی تشخیص جعلی بودن پلاک اتومبیل را ندارند و بدین جهت نیروهای پلیس و امنیتی شهر لندن از رفت‌وآمد تروریست‌ها در سطح شهر با نمره‌های جعلی در هراسند.

برای مبارزه با سوءاستفاده‌های احتمالی تروریست‌ها, وزارت حمل‌ونقل انگلیس اجازه نصب آزمایشی تراشه‌های RFID روی پلاک خودروهای شخصی توسط پلیس لندن را داده و قرار است همین امسال این قانون اجرا شود و اتومبیل‌های پلیس لندن نیز به این نوع از تراشه‌‌ها مجهز شوند.

طبق گفته‌های شرکت E-Plate که قرار است این تراشه‌ها را تولید کند، یک نوع از این محصولات در آینده نزدیک «بارکد»ها را که امروزه مورد استفاده فراوانی در فروشگاه‌ها دارند، از رده خارج کرده و جایگزین آن‌ها در فروشگاه‌ها جهت جلوگیری از سرقت اجناس خواهند شد. این نوع تراشه‌‌ها نیازی به انرژی الکتریکی ندارند و در نزدیکی فرستنده‌های فعال اطلاعات را می‌فرستند و امواجی که این تراشه ‌ارسال می‌کند، در سطح سانتی‌متری است و امروزه در فروشگاه‌ها جهت کنترل اجناس از آن استفاده می‌شود.

ولی در مورد تراشه‌‌هایی که در پلاک اتومبیل‌ها به‌کار می‌رود، توسط یک باتری انرژی مورد نیاز این محصولات تامین شده و از فاصله یکصد متری قابلیت کسب اطلاعات و ذخیره آن را دارند و از همه مهم‌تر، احتمال جعل کردن آن به حداقل ممکن کاهش می‌یابد. شرکت E-Plate قول کنترل کامل ترافیک توسط محصولات خود را به پلیس شهر لندن داده و بدین منظور از هم‌اکنون حسگرهای کوچک در ورودی‌های اتوبان‌ها و تونل‌ها تعبیه شده است که از این طریق توانایی شناسایی 200 خودرو را در ثانیه دارند. این نوع حسگرها که در سطح شهر وجود دارند به‌طور مداوم اطلاعات را به سرور مرکزی پلیس ارسال می‌کنند و در تمام مسیر اطلاعات خودروها را ثبت می‌کنند.

از هم‌اکنون در بعضی از نقاط آمریکا این نوع تراشه‌ها جهت شناسایی حرکت اتومبیل‌ها و کامیون‌های خارجی نصب شده است. در آینده نزدیک تمامی دولتمردان کشورهای غربی قصد دارند از این روش برای کنترل رفت‌وآمد اتومبیل‌ها استفاده کنند، هرچند که آن‌ها مورد اعتراض شدید گروه‌های حمایت از حفظ اطلاعات شخصی شهروندان قرار گرفته‌اند.
نویسنده: سید میثم لطفی

دات موبی، موبایل اینترنت

امروزه تعداد تلفن‌های همراه در سرتاسر جهان از تعداد تلویزیون‌ها و کامپیوترهای شخصی بیشتر شده است (تقریبا چهار برابر) و بر اساس تحقیقات به‌عمل آمده توسط شرکت ارتباطات سیار mobinet، بیش از نیمی از گوشی‌های تلفن‌همراه که اکثرا دارای امکانات کامل دسترسی به شبکه اینترنت هستند، کمتر از یک سال عمر دارند. آنچه باعث موفقیت بیشتر نام دامنه .mobi شده میزان دسترسی بالاتر به محتوای مورد نیاز است در این حال بازار‌هایی که محصولات خطوط ارتباطی ثابت (سیمی) ارایه می‌دادند با کمبود سرویس مواجه شدند و تحلیل‌گران، راه‌حل بی‌سیم را تنها انتخاب ممکن برای ایجاد کانال‌های ارتباطی موثر پیش‌بینی کردند. در همین زمان بود که dotmobi وارد عرصه ارتباطات شد و بدین ترتیب تلفن‌همراه به‌عنوان ابزاری قابل حمل جهت مرور صفحات وب و استفاده از سرویس‌های اطلاعاتی روی اینترنت طرفداران بسیاری پیدا کرد. Dotmobi میان سرویس‌دهندگان موبایل (اپراتورهای موبایل)، سرویس‌های اینترنتی و کاربران تلفن‌همراه پیوند محکمی ایجاد کرده است. تلفن‌همراه امروزه به‌عنوان ابزار مخابراتی مهمی در دسترسی به سرویس‌های اینترنتی شناخته می‌شود. شرکت نام ‌دامنه مرتبه بالای .mobi که به اختصار mTLD نامیده می‌شود، بر نام‌ دامنه‌های .mobi نظارت دارد..mobi اولین و تنها دامنه سطح بالایی است که جهت انتقال محتوای اینترنت به ابزارهای تلفن‌های همراه، اختصاص داده شده است. dotMobi با این عمل انقلابی عظیم در راستای فناوری اطلاعات و ارتباطات ایجاد کرده است. dotMobi دارای سرویس‌های ویژه‌ای جهت راهنمایی کاربران تلفن‌های همراه در استفاده از اینترنت و دسترسی مطمئن به محتویات و سرویس‌های آن است. جدول زیر خلاصه‌ای از رویدادهای مهم که بین سال‌های 2000 تاکنون در راستای تشکیل mTLD صورت گرفته است را نشان می‌دهد. دامنه مرتبه بالای .Mobi در ماه جولای سال 2005 توسط آیکان تصویب شد و مورد حمایت کنسرسیومی از شرکت‌های بزرگ در صنعت موبایل مانند اریکسون، نوکیا، تی- موبایل و ودافون، همچنین سازمان GMS (GSM Association) که در حال حاضر بیش از 690 سیستم تلفن‌همراه GSM در 213 ناحیه جغرافیایی و کشورهای جهان ارایه کرده است، قرار گرفت. گوگل و مایکروسافت نیز علاوه بر شرکت‌های مخابراتی فوق در راس حمایت‌کنندگان dotMobi قرار دارند. dotMobi همچنین از فعالیت‌های انجام شده در کنسرسیوم شبکه جهانی وب در زیرمجموعه موبایل وب حمایت می‌کند. با حمایت فراوانی که شرکت‌ها و بخش‌های مختلف فعال در زمینه صنعت تلفن‌همراه از dotMobi کردند، آن ‌را از خطر مرگ زودهنگام به‌دلیل عدم پذیرش عمومی مصون داشتند. الکسا راد، نایب‌رییس بازاریابی و توسعه تجارت dotMobi در مصاحبه‌ای در این رابطه می‌گوید : "زیبایی این امر اینست که اگر‌چه فعالیت‌های شرکت‌های حمایت‌کننده dotMobi با هم فرق دارند، اما همگی یک هدف را دنبال می‌کنند و همگی خواستار محتوای بیشتر اینترنتی و تجربه جذاب‌تری برای کاربران هستند. ایجاد یک رابط جذاب‌تر برای کاربران، بخش اعظم فعالیت‌های dotMobi را تشکیل می‌دهد. در حال حاضر دسترسی به محتوای اینترنت از طریق تلفن‌های همراه چالش‌های بسیاری به همراه دارد. جهت اصلاح این وضعیت، dotMobi راهبردهایی در مورد اینکه چطور وب‌سایتی سازگار با تلفن‌‌همراه بسازیم ارایه داده است و همچنین در ایجاد سازگاری بین گوشی‌های مختلف و سایت‌های طراحی شده جهت موبایل‌ها، تلاش‌های زیادی انجام داده است. همه سایت‌هایی که برای موبایل طراحی می‌شوند باید چندین استاندارد مختلف را رعایت کنند." آقای راد در ادامه سخنان خود به این نکته اشاره کرد که هدف آن‌ها سهولت در دسترسی کاربران عادی به اینترنت با استفاده از تلفن‌‌همراه، صرف‌نظر از نوع آن و برنامه نرم‌افزاری است که استفاده می‌کند. آنچه باعث موفقیت بیشتر نام دامنه .mobi شده است میزان دسترسی بالاتر به محتوای مورد نیاز است. راد در این زمینه معتقد است که مقصود تنها آمازون و eBay نیست، اینترنت زمانی رشد می‌کند که تجارت‌های جزئی نیز به‌صورت آنلاین انجام شوند. dotMobi خواستار سهولت در ایجاد محتواست و اولین قدم آن در این راستا فراهم آوردن راهبردهای لازم است. dotMobi با حمایت شرکت‌های صنعتی بزرگ و با کمک ابزاری که بسیاری از مردم در کل ساعات روز با خود به همراه دارند به سرعت نیز در حال پیش‌روی است. ثبت دامنه .mobi از 22 ماه می 2006 آغاز شد، در آن زمان تنها شرکت‌های فعال در زمینه صنایع مخابراتی امکان ثبت این نام دامنه را داشتند. پس از آن در 12 ماه ژوئن دارندگان علایم تجاری نیز قادر به ثبت دامنه‌های .mobi شدند که در همان ابتدا و تنها دو ساعت پس از شروع اجازه ثبت این نام‌ دامنه بیش از چهار هزار شرکت از جمله BBC، BskyB، Virgin، Marks & Spencer و Nike، نام ‌دامنه‌های خود را با پسوند .mobi به ثبت رساندند. ثبت نام ‌دامنه‌های .mobi از تاریخ 26 سپتامبر نیز برای عموم آزاد خواهد بود. از اهداف ایجاد نام دامنه dotMobi اینست که کاربران می‌دانند آدرس‌هایی که به پسوند .mobi ختم شوند، مخصوص گوشی‌های تلفن‌همراه طرح‌ریزی شده است. همچنین در حال حاضر بسیاری از وب‌سایت‌ها از لحاظ فناوری طوری طراحی شده‌اند که می‌توانند تشخیص دهند کاربر از طریق کامپیوتر شخصی خود به آن وب‌سایت دسترسی یافته است و یا از طریق تلفن‌همراه تا بدین ترتیب امکانات لازم را در اختیار وی قرار دهند. بسیاری از شرکت‌ها و سایت‌هایی که داری علایم معروف تجاری هستند در حال راه‌اندازی وب‌سایت‌هایشان با پسوند .mobi هستند. اما بسیاری از آن‌ها نیز هنوز فاقد وب‌‌سایت سازگار با تلفن‌های همراه هستند. گوگل و یاهو از اولین شرکت‌های ثبت‌کننده وب‌سایت خود با پسوند .mobi هستند و سایت آن‌ها روی تلفن‌های همراه قابل دسترسی است. بر اساس گفته محققان در IDC در سال 2008، 3/1 میلیارد نفر از طریق تلفن همراهشان به اینترنت دسترسی خواهند یافت. .Mobi بزرگ‌ترین موانع جهت استفاده از تلفن‌همراه برای اتصال به سایت‌های اینترنتی را از میان برداشته است. این موانع عبارتند از: • قالب‌بندی نامرغوب صفحات وب • دسترسی به محتویات غیرمناسب و غیر‌ضروری • دسترسی کُند و زمان طولانی در بارگذاری صفحات با توجه به هزینه گران استفاده از تلفن‌های همراه • دشواری در وارد شدن به سیستم • دشواری در گشت‌و‌گذار میان صفحات dotMobi در راستای توسعه اهداف خود اقدام به راه‌اندازی گروه مشورتی dotMobi کرده است. هدف اصلی در سازمان‌دهی این گروه مشورتی که MAG (dotMobi Advisory Group) نام دارد، ایجاد، طراحی و توسعه جایگاهی است که در آن به بررسی مواردی چون دستورالعمل‌های فنی قابل استفاده از dotMobi، بهترین تجربیات به‌دست آمده، سیاست‌گذاری‌های مربوط به نام‌های دامنه و بازاریابی تجاری پرداخته می‌شود. این گروه مشورتی برای ذی‌نفعان صنایع موبایل به‌عنوان یک رسانه عمل می‌کند و نظرات آن‌ها را در بهبود عملکرد dotMobi به گوش همگان می‌رساند. یکی از مقاصد اصلی MAG فراهم آوردن خط‌مشی برای هیات مشورتی سیاست‌گذاری dotMobi (PAB) و هدف آن ایجاد منافع بسیار برای جامعه mTLD و اینترنت به‌‌‌طور کلی است. علاوه بر این، MAG با به‌کارگیری استراتژی‌های توسعه‌گرایانه و رهبری‌های متفکرانه، اهداف و ارزش‌های mTLD را بهبود می‌بخشد و بدین ترتیب باعث توسعه ارتباطات میان شرکت‌های فعال در زمینه تلفن‌های همراه با رسانه‌ها، سازمان‌های استانداردسازی و شرکت‌های تجاری می‌شود. تاریخ رویدادهای مهم سال 2000 ایده ابتدایی دامنه سطح بالای .mobi برای استفاده از اینترنت از طریق تلفن‌همراه توسط شرکت نوکیا ارایه شد. نوامبر 2003 نوکیا شرکت‌های مایکروسافت و ودافون را به مذاکره دعوت کرد. دسامبر 2003 نوکیا قراردادی با شرکت‌های مایکروسافت و ودافون امضا کرد. فوریه 2004 شرکت‌های بنیانگذار از سایر شرکت‌ها جهت همکاری دعوت کردند. مارس 2004 10 شرکت جهت همکاری موافقت کردند و کنسرسیوم dotmobi شکل گرفت. مارس 2004 درخواست ایجاد دامنه مرتبه بالای .mobi به آیکان ارایه شد. جولای 2005 آیکان قرارداد dotmobi را تصویب کرد. جولای 2005 اولین جلسه هیات‌‌‌مدیره dotmobi تشکیل شد. ژانویه 2006 dotmobi یک دفتر مرکزی در دوبلین راه‌اندازی کرد. می 2006 dotmobi ثبت دامنه صدها شرکتی که دارای سهام بالا در صنایع مخابراتی بودند را آغاز کرد. ژوئن 2006 dotmobi ثبت دامنه جهت شرکت‌‌های دارای علامت تجاری را آغاز کرد. نویسنده: مونا صداقت[e-mail]

WWW.ITIRAN.COM

بازار رو به هوشمندی کسب‌ و کار

آیا مایلید باهوش شوید؟ یا زندگی موفقی را پیش رو داشته باشید؟ یا ماهیانه چند میلیون تومان درآمد کسب کنید؟ نه، اشتباه نکنید. این یک آگهی برای گلدکوئست، نت‌ورک مارکتینگ و مانند این‌ها نیست. تبلیغ دوره‌های مهندسی فکر و از این جور چیزها هم نیست. شاید حدس زدید که می‌خواهم درباره جدیدترین تکنیک‌های برقراری روابط اجتماعی، روش‌های مذاکره موفق، شیوه‌های پیشرفته حسابداری، یا کسب سود در بیزنس و مانند آن صحبت کنم. نه! این‌ها هم نیست. پس موضوع چیست؟ واقعیت این است که می‌خواهم درباره اصطلاح پرطمطراق <هوشمندی کسب‌وکار> صحبت کنم: موضوعی که سه چهار سال است از حالت یک تئوری صرف خارج شده و اکنون به یک راهکار کاملاً کاربردی تبدیل شده و ده‌ها نرم‌افزار برایش نوشته و به بازار عرضه شده است.


باهوش شوید!
حدود یک ماه پیش گزارش مفصلی از IDC درباره وضعیت بازار نرم‌افزارها و راهکارهای مرتبط با هوشمندی کسب وکار (Business Intelligence) یا آنچه که به اختصار BI خطاب می‌شود را مطالعه می‌کردم. چند ماهی است که مرتباً اینجا و آنجا در محافل آنلاین مرتبط با فناوری اطلاعات می‌خوانم و می‌شنوم که BI سروصدای زیادی به راه انداخته است. از آنجا که این موضوع یک مقوله نرم‌افزاری است و در بسیاری از موارد ربطی به دنیای برنامه‌نویسی پیدا می‌کند، کوشیدم اطلاعات خودم در این زمینه را افزایش دهم.

پیش از این دو ‌بار در ماهنامه شبکه در شماره‌های 36 و 37 و در قالب سلسله مقالات مفاهیم بنیادی کسب‌وکار الکترونیک به این موضوع پرداخته بودم و پس از آن نیز مطلب سودمندی در شماره‌ 42 در این باره به چاپ رسید که امیدوارم خوانده باشید. در همین شماره نیز مطلبی درباره ‌SQL Server 2005 به چاپ رسیده است. اتفاقی که از چند سال پیش تاکنون رخ داده این است که سه رکن اساسی از ارکان کسب‌وکار الکترونیک یعنی CRM یا مدیریت ارتباط با مشتریان، ‌ERP یا مدیریت منابع سازمانی (که به تدریج جای MIS را گرفته) و نیز اخیرا BI رشد قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده‌اند.

درباره اهمیت موج تازه‌ گرایش به هوشمندی کسب‌وکار می‌توانم به قسمتی از مقدمه گزارش‌ IDC اشاره کنم، که نوشته است: <همانطور که <فناوری امنیت> چیزی است که بدون آن سازمان‌ها نمی‌توانند به بقای خود ادامه دهند، <هوشمندی کسب‌وکار> هم چیزی است که سازمان‌ها نمی‌توانند بدون آن موفق شوند.> اما به راستی منظور از ‌BI چیست و این موضوع چه ارتباطی با دنیای برنامه‌نویسی دارد؟

هوشمندی کسب‌وکار چیست؟
ساده بگویم: هوشمندی کسب‌وکار یعنی این‌که از وضعیت کسب‌وکارتان آمار بگیرید و در اولین فرصت این آمارها را زیرو رو کنید. نقاط ضعف را شناسایی کنید، از گذشته عبرت بگیرید و با برجسته‌کردن نقاط قوت، راه کسب‌وکار خود را به سوی کامیابی بگشایید. بنابراین BI به جدیدترین فرمول بهره‌وری تبدیل شده است. فرق نمی‌کند که شما می‌خواهید یک بنگاه کوچک، یک سازمان غیرانتفاعی، یک شرکت بزرگ یا برنامه‌ای در مقیاس ملی را مدیریت کنید. در هر صورت، راهکار BI برای افزایش بهره‌وری فعالیت شما پا به عرصه گذاشته است و آی‌تی با یک دوجین ابزار فوق‌العاده کارامد و شگفت‌انگیز می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند.

به همین دلیل مدتی است که نرم‌افزارهای قدرتمند مدیریت بانک‌های اطلاعاتی مانند SQL Server ،ORACLE یا سیستم‌های مخصوص جمع‌آوری اطلاعات و تهیه گزارش‌های آماری مانند SAS ،‌Crystal Reports و SPSS با تجزیه و تحلیل‌های متکی بر تکنیک‌های <داده کاوی> یا Data Mining به سوی ترکیب هرچه بیشتر اطلاعات آماری روی آورده‌اند و همین تحول موج جدید گرایش به هوشمندی کسب‌وکار را شتاب بخشیده است.

بازاری رو به رشد
گزارش IDC حاکی از آن است که بازار نرم‌افزارها و راهکارهای مرتبط با هوشمندی کسب‌وکار در پایان سال 2005 با بیش از یازده درصد رشد نسبت به سال قبل به 5.7 میلیارد دلار رسیده است. بخش زیادی از این رشد ناشی از افزایش گرایش عمومی به سیستم‌های گزارش‌گیری و ابزارهای Query (استخراج یک یا چند رکورد معین از بانک اطلاعاتی که دارای یک ویژگی مشترک هستند) مربوط می‌شود و مابقی حاصل رونق سیستم‌های داده‌کاوی و تجزیه و تحلیل پیشرفته آمار و تخمین وضعیت آتی تحولات است.

گزارش مذکور نشان می‌دهد که در همین فاصله آن دسته از نرم‌افزارهای BI که مبتنی بر بانک‌های اطلاعاتی متداول مانند SQL Server یا اوراکل بوده‌اند، به تنهایی نزدیک به بیست درصد - یعنی تقریباً دو برابر میانگین رشد کل بازار - رشد داشته‌اند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که یکی از دلایل مهم این رشد شدید، گرایش صنعت نرم‌افزار و برنامه‌نویسان بانک‌های اطلاعاتی به سمت استفاده از راهکار BI بوده است.

نکته دیگری که در این گزارش دیده می‌شود، سهم سیستم‌عامل‌های مختلف در بازار نرم‌افزارهای BI است. بنابر این تحقیق، ویندوز، یونیکس و سیستم‌های مین فریم به ترتیب 54.5، 20.6 و 12.1 درصد از بازار را از آن خود کرده‌اند.

جالب‌ترین قسمت این گزارش مربوط به سهم هریک از شرکت‌های پیشگام در این عرصه است. شرکت Business Objects، سازندهِ نرم‌افزار مشهور Crystal Reports، با نزدیک به هشتصد میلیون دلار فروش، حدود چهارده‌ درصد بازار را در اختیار دارد و مهم‌ترین و اصلی‌ترین سازنده نرم‌افزارهای BI در کل دنیا محسوب می‌شود.

شرکت‌های SAS و Cognos نیز با سهمی حدود ده‌ درصد از بازار، به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند و شرکت مایکروسافت با بیش از 350 میلیون دلار فروش و 6.2 درصد بازار، ردیف چهارم را به خود اختصاص داده است.

از میان دیگر نام‌های آشنا در عرصه نرم‌افزار، اوراکل با 4.3 درصد، SAP با 3.2 و SPSS با 3.1 درصد در مکان‌های ششم، هشتم و نهم جای گرفته‌اند. البته آی‌بی‌ام در میان ده‌تای اول نیست، ولی با حدود 140 میلیون دلار فروش، در ردیف یازدهم دیده می‌شود. فهرست کامل بیست شرکت برتر در این صنعت را در نسخه آنلاین این یادداشت می‌توانید ببینید.

سه شرکت اول به طور تخصصی در حوزه BI کار می‌کنند، ولی شرکت‌هایی مانند مایکروسافت و اوراکل، جزء بازیگرانی هستند که راهکارهای خود را حول و حوش سیستم‌های بانک‌های اطلاعاتی توسعه داده‌اند و حدود پنج سال است که به این عرصه وارد شده‌اند. در این میان SPSS که محصولاتش در محافل دانشگاهی و آکادمیک طرفداران زیادی دارد، در زمینه آمارگیری و تجزیه و تحلیل پیشرفته داده‌ها، شهرت زیادی دارد. در واقع شرکت SPSS در این حوزه تخصصی از بازار، پس از Business Objects دوم است.

پتانسیل‌های دنیای برنامه‌نویسی‌
به این ترتیب مشخص می‌شود که اولاً این بازار به شدت درحال گسترش است و قابلیت‌های راهکار BI به گونه‌ای است که به کار هر نوع کسب‌وکاری می‌آید. مثلاً از این راهکار می‌توان برای بررسی چرایی و چگونگی صفحات پربیننده یک سایت وب، استخراج گزارش‌های مالی از فراز و نشیب شرکت یا سازمان، میزان استقبال مردم از یک برنامه ملی، نظرسنجی و افکارسنجی پیرامون یک موضوع خاص، تغییرات رشد جمعیت و گرایش‌های آتی آن، برنامه‌ریزی برای آینده صنعت کشاورزی با توجه به تغییرات آب و هوا، تغییرات میزان فروش یک محصول در بازار کامپیوتر، و پیش‌بینی وضعیت احتمالی بازار در هفته‌های آینده استفاده کرد.

ثانیاً، بخش قابل توجهی از رشد این بازار ناشی از استقبال برنامه‌نویسان بانک‌های اطلاعاتی از توسعه قابلیت‌های آمارگیری و تجزیه و تحلیل داده‌ها در سیستم‌های مدیریت بانک‌های اطلاعاتی همچون اوراکل و SQL Server است.

دلیل این استقبال را می‌توان در این واقعیت جُست که استفاده از راهکارهای پیچیده و سیستم‌های نرم‌افزاری گرانقیمت و اختصاصی این بازار، برای همه ممکن نیست و شرکت‌ها و کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط ترجیح می‌دهند به جای سروکله زدن با این پیچیدگی‌ها و هزینه‌ها، به شرکت‌های نرم‌افزاری محلی یا برنامه‌نویسان منفرد مراجعه کنند تا برایشان یک سیستم تجزیه و تحلیل ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر بنویسند که متناسب با ساختار کسب‌وکارشان باشد. بدیهی است که اگر آنان سرمایه‌گذاری در این زمینه را قابل برگشت تشخیص دهند، پس از مدتی به استفاده از نرم‌افزارهای استاندارد بازار روی خواهند آورد. به هرحال، این بازار هم برای مصرف‌کننده جذاب است و هم برای برنامه‌نویسان و شرکت‌های نرم‌افزاری. پس تا دیر نشده است به جرگه فعالان دنیای تجزیه‌ و تحلیل اطلاعات بپیوندیم

نویسنده: بهروز نوعی پور

ایانی برای سفرهای خسته‌کننده، جهانگردی در دنیای مجازی

شاید در نظر بسیاری از مردم سفر به سرزمین‌های مختلف به کمک فناوری‌های امروزی کاری آسان و بی‌دردسر به‌نظر برسد، اما بسیاری از دانشمندان این‌گونه تصور نمی‌کنند.

ما برای آنکه بتوانیم به مکانی دوردست سفر کنیم، مجبوریم به ‌مقدار زیاد سوخت‌های فسیلی را که از منابع محدود تامین می‌شوند، به‌کار بریم. این‌طور که به ‌تازگی مشخص شده، سفرهای هوایی همه‌‌ساله بیشترین سوخت را در جهان مصرف می‌کنند و در مقابل بیشترین آسیب را به محیط زیست وارد می‌آورند. این سفرها موجب می‌شوند تا میزان کربن موجود در محیط زیست سالانه دو تا سه درصد افزایش پیدا کند و این‌طور که پیش‌بینی شده، رقم یاد شده برای سال 2015 به پنج درصد و برای سال 2050 به 10 درصد خواهد رسید. پس از هواپیماها، اتومبیل‌ها قرار دارند و بیشترین آسیب را به محیط زیست و محل زندگی ما وارد می‌کنند تا ما در معرض ابتلا به بیماری‌های مختلف قرار گیریم. همه این خطرات به‌علت رشد صنعت جهانگردی و افزایش اقبال مردم برای سفر به سرزمین‌های مختلف است. اما آیا برای این مسئله راه‌حلی وجود دارد؟

اگرچه حدود 40 سال از راه‌اندازی شبکه جهانی اینترنت می‌گذرد، این دنیای مجازی تنها در سال‌های اخیر توانسته بخش‌های مختلف زندگی مردم را تحت تاثیر قرار دهد و بیشتر صنایع را به خود وابسته کند. از جمله صنایعی که دنیای مجازی این روزها تاثیرات زیادی روی آن گذاشته و باعث رونق آن شده، صنعت جهانگردی است. طبق تعریف سازمان بین‌المللی جهانگردی، جهانگرد به فردی گفته می‌شود که برای مدتی از محل سکونت خود خارج ‌شود و با هدف تفریح،‌ تجارت یا‌... در مکانی دیگر اقامت ‌کند. در گذشته گفته می‌شد که اگر یک فرد پس از پشت‌سر گذاشتن مسافتی مشخص به مقصد خود برسد، یک جهانگرد محسوب می‌شود،‌ اما امروزه با روی کار آمدن ابزار‌های اینترنتی که بعد زمان و مکان را از زندگی‌های مردم حذف کرده، دیگر پیمودن این مسافت‌ها ارزشی نخواهد داشت. اقدامات مختلف صاحبان صنعت جهانگردی برای عرضه خدمات بیشتر و بهتر به مردم باعث شده تا توجه آن‌ها برای سفرهای داخلی و خارجی بیشتر شود، چنان‌که یک آمار رسمی نشان می‌دهد، تنها در سال 2004 میلادی بیش از 763 میلیون نفر به مناطق مختلف دنیا سفر کرده‌اند. سازمان بین‌المللی جهانگردی پیش‌بینی می‌کند که صنعت جهانگردی با سرعت سالانه چهار درصد به رشد خود ادامه دهد و در این میان احتمال می‌رود که تا سال 2020 اروپا همچنان به‌عنوان جذاب‌ترین منطقه برای جهانگردان جهانی موقعیت خود را حفظ کند.

سازمان بین‌المللی جهانگردی از سال 1980 میلادی روز 27 سپتامبر را به‌عنوان روز جهانی جهانگردی برگزید. کارشناسان این سازمان روز یاد شده را با هدف افزایش آگاهی عمومی از جهانگردی و تاثیرات قابل ‌توجه این صنعت روی فرهنگ‌، جامعه، سیاست و اقتصاد همه کشورها برگزیدند و در حالی که از آن زمان 26 سال می‌گذرد، در هر سال صاحبان صنعت جهانگردی این روز را در سراسر جهان جشن می‌گیرند. سازمان بین‌المللی جهانگردی برای ارتقای سطح کمی و کیفی خدمات خود هر ساله در تاریخ 27 سپتامبر همایش بزرگی را در یکی از کشورهای جهان برگزار می‌کند و نتایج آخرین فعالیت‌های خود را به مردم انتقال می‌دهد که این همایش در سال جاری با موضوع "جهانگردی و باز شدن درهای جدید به‌روی زنان" در سریلانکا برگزار شد.

اینترنت و جهانگردی

طبق آداب و رسومی که بین بیشتر مردم دنیا وجود دارد،‌ افراد پس از سفر به یک منطقه تولیدات آن‌جا را به‌عنوان سوغات برای اقوام خود خریداری می‌کنند. این کار ممکن است با صرف زمان و هزینه فراوان صورت گیرد و در عین حال بسیاری از مسافران تولیدات خاص یک منطقه را به‌درستی ندانند. اینترنت باعث شده تا تهیه این قبیل کالاها بسیار آسان شود. افراد امروزه می‌توانند با مراجعه به سایت‌های موجود تمامی تولیدات مناطق مختلف جهان را مشاهده کرده و در صورت تمایل آن‌ها را بخرند.

علاوه بر این موارد، هتل‌ها، شرکت‌های هواپیمایی و... که به‌عنوان بزرگ‌ترین حامیان صنعت جهانگردی محسوب می‌شوند نیز تمام خدمات خود را به‌صورت مجازی در اختیار مردم قرار داده‌اند. این سرویس‌های جدید به افراد کمک می‌کند تا بلیت‌ هواپیما، بلیت هتل و دیگر خدمات مورد نیاز خود را در اینترنت و بدون صرف زمان رفتن به شعبه‌های شرکت‌های مذکور خریداری کنند.

از جمله مباحثی که این روزها بسیار مورد توجه قرار گرفته، "جهانگردی مجازی" است. این نوع به‌خصوص جهانگردی به افراد امکان می‌دهد پیش از آنکه به‌صورت فیزیکی سفر خود را آغاز کنند، به‌صورت مجازی و از طریق ابزارهای اینترنتی وارد محل مورد نظرشان شوند و با در اختیار گرفتن برنامه‌های تلویزیونی، مقاله‌ها، گزارش‌های منتشر شده در نشریات، کتاب‌ها و... درباره آن مکان، مزایا و معایب این سفر را دریابند و به‌راحتی در مورد انجام این سفر تصمیم‌گیری کنند.

"جهانگردی مجازی" در اصل یک اقدام اقتصادی است که امروزه توسط بسیاری از شرکت‌های فعال در این حوزه عرضه می‌شود و افرادی نظیر روزنامه‌نگاران، عکاسان، جغرافی‌دانان، نویسندگان و... را به‌کار می‌گیرد تا بتواند خدمات بهتری را به مردم ارایه دهد.

یکی دیگر از مسایلی که وارد صنعت جهانگردی شده، راه‌اندازی "تورهای مجازی" است. این قبیل تورها به کمک تصاویر ویدئویی و عکس‌های سه‌بعدی، چشم‌اندازهای زیبایی را از محل سفر عرضه می‌کند تا تمایل فرد برای انجام این مسافرت افزیاش یابد. مسؤولان تورهای مجازی معمولا عکس‌هایی را روی اینترنت به‌نمایش می‌گذارند که بسیار باکیفیت است و در یک صحنه می‌تواند تمام جزئیات یک مکان به‌خصوص را نمایان کند. برای تهیه این قبیل تصاویر، عکاس مجبور است که چند عکس را از قسمت‌های مختلف فضای مورد نظر تهیه کرده و آن‌ها را به‌صورت ماهرانه‌ای در کنار یکدیگر قرار دهد. امروزه لنز‌ها و نرم‌افزارهای مخصوصی ساخته‌ شده‌اند که تولید این قبیل عکس‌ها را بسیار آسان می‌کنند و به فرد امکان می‌دهند که تنها با گرفتن چند عکس به‌صورت پشت‌سرهم، چشم‌انداز وسیعی از یک مکان را در اختیار کاربران بگذارند.

"تور مجازی" این امکان را برای افراد ایجاد می‌کند تا در آن واحد،‌ از طریق اینترنت یک مکان را با تمام جزئیاتش مشاهده کنند. امروزه بسیاری از شرکت‌های صنعتی از این فناوری برای بازاریابی‌های جهانی استفاده می‌کنند تا تولیدات و خدماتشان را آسان‌تر به‌ فروش برسانند. طی چند سال گذشته کیفیت، کارآمدی و در دسترس بودن تورهای مجازی به میزان زیادی ارتقا یافته، به‌طوری که برخی وب‌سایت‌ها به کاربران اجازه می‌دهند از داخل کامپیوتر شخصی خود و نقشه‌ای که در اختیار آن‌ها قرار گرفته تور را کنترل کنند. به هر حال، با توجه به اینکه صنعت جهانگردی همانند دیگر صنایع دنیا با سرعت زیاد در حال رشد است، کارشناسان بر این باورند که تورهای مجازی در آینده نزدیک پررونق‌ترین بخش این صنعت محسوب خواهند شد و به این وسیله زندگی مردم را در سراسر جهان تحت تاثیر خود قرار خواهند داد.

آمارهای جهانی

کارشناسان سازمان بین‌المللی جهانگردی در آخرین مطالعات و بررسی‌های خود دریافته‌اند که هم‌اکنون فرانسه بیش از دیگر کشورهای دنیا از فناوری ارتباطات و اطلاعات برای جذب توریست استفاده می‌کند که پس از آن به‌ترتیب کشورهای اسپانیا، آمریکا، چین، ایتالیا، بریتانیا، هنگ‌کنگ، مکزیک، آلمان و اتریش در رده‌های دوم تا دهم قرار دارند. تاثیر استفاده از فناوری اطلاعات در صنعت توریسم برای 10 کشور مذکور موجب شده تا تعداد جهانگردان خارجی آن‌ها در سال 2004 میلادی به‌ترتیب به 1/75، 6/53، 1/46، 8/41، 1/37، 7/27، 8/21، 6/20، 1/20 و 4/19 میلیون نفر برسد.

در کنار این مسئله گفته می‌شود که کشور آمریکا همچنان بیشترین درآمد را از جهانگردی کسب می‌کند. در حالی که میزان کسب درآمد آمریکا از صنعت جهانگردی در سال 2002 تنها 7/66 میلیارد دلار بوده، این رقم در سال 2004 به 5/74 میلیارد دلار رسیده است. پس از آمریکا به‌ترتیب کشورهای اسپانیا، فرانسه، ایتالیا، آلمان، بریتانیا، چین، ترکیه، اتریش و استرالیا قرار دارند.

اگرچه کشورهای اروپایی با در اختیار داشتن سرمایه و فناوری‌، بیش از دیگر مناطق دنیا موفق به جذب جهانگردان شده‌اند، تحلیل جداول منتشر شده از سوی سازمان بین‌المللی جهانگردی نشان می‌دهد که کشورهای آسیایی نیز در سال‌های اخیر موفقیت‌های فراوانی را در این زمینه کسب کرده‌اند. این‌طور که گفته شده، کشور چین در سال گذشته توانسته تا با پیشی گرفتن از ایتالیا رتبه خود را در لیست کشورهای موفق در جذب توریست بالا بیاورد. در این میان هنگ‌کنگ نیز توانسته نام خود را در بین 10 کشور برتر دنیا جای دهد که این امر نشان می‌دهد صنعت جهانگردی برای کشورهای آسیایی هم مهم تلقی می‌شود.

برخی کارشناسان بر این باورند که افزایش تعداد روزهای تعطیل در سال نیز می‌تواند تمایل مردم یک کشور را برای سفر به مناطق مختلف بیشتر کند. طبق آمارهای منتشر شده، در حال حاضر ایتالیا با 42 روز بیشترین تعداد روزهای تعطیل در سال را به‌خود اختصاص داده است که پس از آن کشورهای فرانسه با 37 روز، آلمان با 35 روز، برزیل با 34 روز، بریتانیا با 28 روز، کانادا با 26 روز، کره و ژاپن با 25 روز و آمریکا با 13 روز قرار گرفته‌اند.

جهانگردی مجازی

بسیاری از ما خریدهای روزانه یا کارهای بانکی خود را از طریق سرویس‌های آنلاین انجام می‌دهیم، اما در کنار این مسایل که انجام آن‌ها برایمان بسیار آسان شده است، باید توجه داشته باشیم که فضای سایبر در زمینه پرکردن اوقات فراغت نیز فعالیت‌های ارزنده‌ای انجام داده است. مدیران مراکز جهانگردی در شمال غرب اروپا دریافته‌اند که اگر می‌خواهند بازار خود را رونق بخشند، باید هرچه سریع‌تر سایت اینترنتی مشترکی را راه‌اندازی کنند و در آن به معرفی خدمات خود بپردازند.

سال گذشته دولت بریتانیا برای آنکه وب‌سایتی را با خدمات جهانگردی راه‌اندازی کند، بیش از 13 میلیون پوند سرمایه‌گذاری کرد و در آن اطلاعات کامل و جالبی را در مورد تمام اماکن دیدنی بریتانیا قرار داد. با این وجود بسیاری از کارشناسان بر این باورند که این سایت تنها به جذب مسافران داخلی بریتانیا کمک خواهد کرد. باید توجه داشت که سیاست‌های جذب مسافران داخلی و خارجی در دنیای مجازی با یکدیگر متفاوت است و اگر این تفاوت توسط مسؤولان سایت‌ها به‌درستی تشخیص داده نشود، مراکز جهانگردی مشتریان خود را از دست خواهند داد.

اخبار جدید منتشر شده نشان می‌دهد،‌ دولت بریتانیا با داشتن تجربه‌ای موفق در زمینه جهانگردی مجازی قصد دارد که از این پس سرمایه‌گذاری‌های بیشتری را در این زمینه انجام دهد. این‌طور که گفته می‌شود، سال گذشته مقامات جزایر ولز واقع در بریتانیا به‌میزان قابل ‌ملاحظه‌ای با کاهش جهانگردان داخلی و خارجی برای بازدید از این منطقه مواجه شدند. این امر که اقتصاد ولز را با آسیب‌های زیادی مواجه کرد، مسؤولان دولتی را واداشت تا برای جبران خسارات وارد شده از اینترنت و ابزارهای اینترنتی استفاده کنند. در حال حاضر گفته‌ می‌شود که از زمان ورود اینترنت به صنعت گردشگری ولز، تعداد مسافران داخلی و خارجی این منطقه تا چند برابر افزایش یافته و در مقابل،‌ رضایتمندی افراد برای استفاده از خدمات عرضه شده به آن‌ها بالاتر رفته است.

با برگزیده شدن بریتانیا به‌عنوان میزبان مسابقات المپیک 2012، دولت این کشور هم‌اکنون می‌کوشد تا با برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر افراد بیشتری را به‌سمت خود بکشاند. کارشناسان از هم‌اکنون پیش‌بینی کرده‌اند که اگر دولت بریتانیا موفق شود به‌درستی از اینترنت برای جذب توریست استفاده کند، در سال 2012 خواهد توانست بیش از دو میلیارد پوند را از جذب توریست به جیب بزند. مسابقات المپیک بزرگ‌ترین فرصت تاریخ را برای صنعت جهانگردی بریتانیا به‌وجود آورده و احتمال می‌رود که برگزاری این مسابقه بیش از یک میلیون نفر را به این کشور بکشاند.

دیوید کورتیس بریگنل (David Curtis-Brignell) مدیر انجمن جهانگردی بریتانیا، هشدار داده است، در حالی که بخش‌های مختلف دولتی و غیردولتی بریتانیا برنامه‌های سنگین خود را برای برگزاری هرچه بهتر مسابقات المپیک آغاز کرده‌اند، کوچک‌ترین اشتباه می‌تواند تمام برنامه‌ریزی‌های انجام شده را با مشکل مواجه کند. دولت بریتانیا تصمیم گرفته که با استفاده از جدید‌ترین فناوری‌های روز به تمام کسانی که برای تماشای مسابقات المپیک وارد این منطقه می‌شوند، خوش‌آمد بگوید و امکان تماشای تمامی مسابقه‌ها را در صفحه‌نمایش‌های بزرگ‌ و باکیفیت، استفاده از خطوط اینترنت پرسرعت و بی‌سیم، تلفن‌های همراه رایگان و... برای آن‌ها فراهم آورد. بریگنل معتقد است که اگر بریتانیا بتواند مسابقات المپیک را در بهترین حالت ممکن برگزار کند، صنعت جهانگردی بریتانیا برای سال‌های آتی نیز تضمین خواهد شد و جهانگردان زیادی را همه‌ساله به‌سوی خود خواهد کشاند.

آژانس بازاریابی جهانگردی بریتانیا موسوم به VisitBritain این روزها می‌کوشد تا با برقراری پیوندی صمیمانه بین دولت، ورزش، جهانگردی و فناوری فرصت جلب مسافران خارجی و میزان رضایتمندی این افراد را به حداکثر برساند. دولت بریتانیا در یک بیانیه جدید اعلام کرده است: "رضایتمندی جهانگردان خارجی از خدماتی که در اختیار آن‌ها گذاشته می‌شود، مهم‌ترین هدفی است که ما در برگزاری مسابقات المپیک 2012 دنبال می‌کنیم. برای آنکه این هدف تحقق یابد، برنامه‌ریزی‌های فراوانی انجام شده است، اما آنچه که اجرای آن از هم‌اکنون تصویب شده، استفاده همه‌جانبه از فناوری و ابزارهای وابسته به آن است. ما می‌خواهیم همه کسانی که در سال 2012 به بریتانیا سفر می‌کنند، از زمان ورود تا هنگام خروج، حضور فناوری‌ اطلاعات و ابزارهای اینترنتی را در کنار خود احساس کنند و از این طریق به همه مشکلات خود در زمینه‌های مختلف پاسخ گویند. این امر می‌تواند به ما کمک کند تا در سال‌های بعد نیز با سیل عظیم مسافران خارجی مواجه شویم."
نویسنده: سیدمیثم لطفی

طراحی انقلاب آنلاین

 سایت یوتیوب youTube پرطرفدارترین سایت ویدئویی آنلاین، در سال 2005 تاسیس و به سرعت پله های ترقی را طی کرد.

صدها میلیون قطعه ویدئویی که بسیاری از آنها توسط کاربران ساخته شده اند بصورت روزانه از این سایت دانلود می‌شود.

طبق تحقیقات شرکتHitwise ، سایت YouTube هم اکنون بیش از 47 درصد از بازار اشتراک ویدیویی جهان را در اختیار دارد.

شرکت گوگل اوائل ماه جاری(اکتبر)پس از مذاکرات بسیار سرانجام با پرداخت مبلغی بالغ بر 65/1 میلیارد دلار موفق به خرید این سایت شد. خرید وب سایت یوتیوب YouTubeقدرت مضاعفی به گوگل برای افزایش سهم خود در بازار تبلیغات ویدئویی که در حال حاضر یاهوکنترل آن را در دست دارد، خواهد داد.برای آگاهی از میزان مخاطبان این سایت کافیست به نمودار ارائه شده در مطلب زیر توجه کنید.

بدنبال راه اندازی مرورگر netscape بیش از ده سال پیش، تشکیلات رسانه های خبری نسخه آن لاین محصولات خبری خود را عرضه داشتند. پس از آنکه صاحبان رسانه های صرفا آنلاین مانند گوگل و یاهو مشغول جذب مخاطبان فراوان و پول هنگفت شدند، شرکت های رسانه ای سنتی نگران شدند که مبادا اینترنت موقعیت آنها را تضعیف و نهایتا مدل های تجاری شان را از گردونه خارج کند.

طی چند سال گذشته بخش اعظم مطبوعات سرانجام دست بکارشدند تاهویتی آن لاین پیدا کنند. اینک مباحثات زیادی در گرفته است مبنی بر آنکه آیا ما بزودی وارد دوره ای از همکاری مابین رسانه های قدیمی و جدید ، فراهم کنندگان مضمون و مطلب اورژینال (منابع خبری) وگردآوری کنندگان مضمون (گزارشگران)خواهیم شد یا خیر.

در این حین همچنان شاهد ظهور تازه واردینی غیر سنتی مانند *YouTube ، یک سایت اشتراک ویدئویی ، هستیم که در تلاشند تا رسانه های باب روز را دور بزنند- حتی در حالتی که MSM خط سیر آن را مستند سازی کرده است.


تاثیر اینترنت بر چشم انداز رسانه های خبری و در واقع آینده رسانه های آنلاین موضوع مورد بحث در میزگرد ماه گذشته سازمان پژوهشی PEJ (project for excellence in Journalism) بود. شرکت کنندگان در این میزگرد تعدادی وبلاگر، رئیس یک اتاق فکر و یک استاد دانشگاه بودند .

Dan Gillmor یکی از وبلاگر هایArea Bay است که سابقا ستون نویس نشریه SanJose Mercury News بود. وی کارشناس در زمینه تکنولوژی و موضوعاتی از قبیل قانون کپی رایت ورسانه های شهروندی است و کتابی تحت عنوان "ما در مقام رسانه" (We the Media-2004) به تالیف درآورده است که بصورت رایگان می‌توان دانلوداش کرد.

وی در حال حاضرمدیریت رسانه های شهروندی Center for Citizen Media را برعهده دارد.
James Jay Hamilton پروفسور مطالعات سیاست دولتی ، علوم سیاسی و علوم اقتصادی ورئیس بخش مطالعات دوره لیسانس دانشگاه دوک (Duke University) است.

از جمله علائق پروفسور همیلتون ، سیاست رسانه ای و خشونت در تلویزیون است که در این زمینه چندین کتاب تالیف و یا در نگارش آنها سهیم بوده است. اخباری که میتوان فروخت ؛ چگونه بازار، اطلاعات را به خبر تبدیل میکند، ( فصل دوم این کتاب تحت عنوان" بازار مطبوعات مستقل" در این آدرس قابل دسترس است) ازجمله عناوین کتابهای تالیفی وی است. همیلتون دارای دکترای اقتصاد از دانشگاه هاروارد است. لینک


Robert Cox: بنیان گذار و رئیس انجمن وبلاگ نویس‌های رسانه ای، بزرگترین انجمن وبلاگ نویسان و روزنامه نگاران شهروندی در جهان است. اینجا



Lee Rainie: مدیر وبنیانگدارpew Internet & American Life Project در واشنگتن دی سی است پیش از ریاست بر PIP ،وی سردبیر U.S News & World Report بود. اینجا

Jeff Jarvis: منتقد سابق TV Guide و مجله People که در سایت buzzmachine بلاگ نویسی می‌کند.

وی مشاور شرکت New York Times نیز بوده و در مقام استاد و مدیر برنامه " ژورنالیسم اینتراکتیو" پاییز امسال در خدمت City University نیویورک خواهد بود.

گزارش زیر خلاصه ای از دهمین میزگرد تشکیل شده توسط موسسه PEJ است و شرکت کنندگان این میزگرد به مجموعه سوالات یکسانی پاسخ دادند.

برای آگاهی از پاسخ کامل شرکت کنندگان در مواردیکه ویرایش بیش از حد معمول انجام شده است می‌توانید به سایت journalism.org در این بخش مراجعه کنید.

برخی گزارشات ما حاکی از آن است که شرکت های خبر پراکنی- رسانه ای- متداول سرانجام دست به سرمایه گذاری در حوزه اینترنتی زده اند. اما بخش اعظم این سرمایه گذاری میتواند در بخش (نرم افزاری و سخت افزاری) متمرکز شود تا اینکه شامل نیروی انسانی برای گردآوری اطلاعات و ارائه گزارشات اوریژینال شود. آیا به عقیده شما شرکت های خبر پراکنی متداول در دیدگاه خود نسبت به وب تحولی ایجاد کرده اند؟ آیا فکر میکنید در حوزه ای مناسب سرمایه گذاری میکنند؟ تا چه حد میتوانید اطمینان داشته باشید آنها بتوانند بهتر از شرکت های صرفا اینترنتی مانند گوگل ، یاهو یا سایرین در رابطه با وب ابتکار به خرج دهند؟

Jeff Jarvis: متاسفانه آنها هنوز دیدگاهی در این زمینه بدست نیاورده اند که بخواهند تحولی در آن ایجاد کنند. از سوی اروپائیان سخنانی شجاعانه و آینده نگر شنیده میشود، از سردبیر گاردین که میداند در حال حاضر آخرین نشریاتش را در تملک خود دارد؛ رئیس هیئت مدیره رویترز که معترف است اینک عموم مردم ادیتور شده اند؛ رئیس BBC که در حال منفجر کردن شبکه خود است ؛ مالک بوردا که گفته است در حال سرمایه گذاری روی نرم افزار اجتماعی آن-لاین ( منهای محتوی و مضمون) است؛ رئیسGruner+Jahr که گفته است در آینده ژورنالیست نقش یک گرداننده را ایفا خواهد کرد. ازسوی مدیران خبر در آمریکا نیز شنیده شده است که در مورد نجات روزنامه ها و اتاق های خبر در حال مذاکره اند و به این باور رسیده اند که باید ساختارهای قدیمی تغییر کنند.


Lee Rainie: تحقیقات ما نشان می‌دهد که سازمان های رسانه ای متداول همچنان به منابع خبری آن- لاین تسلط دارند و سایت های خبری غیر سنتی خارجی بیشتر یک نقش حاشیه ای دارند. اما همانطور که مخاطبین آن-لاین بیشتری برای کسب خبر به اینترنت بعنوان منبع اصلی مراجعه می‌کنند ، پول بیشتری نیز صرف تبلیغات در اینترنت بجای رادیو تلویزیون میکنند چرا که آنهارا بیشتر جذب خود می‌کند.

مشکل بتوان دریافت چگونه شرکت های اینترنتی می‌توانند شرکت های خبر پراکنی متداول در زمینه خبر را تحت الشعاع قرار دهند چرا که آنان برای تهیه مواد خام خود به MSM وابسته‌اند.

شاید قضاوت صحیح در این زمینه آن است که شرکت های خبرپراکنی میباید نظاره گر نوآوری های موفقیت آمیز گوگل و یاهو در زمینه خبر بوده و سپس عملیات خود را با آنها تطبیق و عملکرد بهتری ارائه دهند. مبتکر ضرورتا" فرد برنده نیست.

Robert cox: مسئول یک شرکت خبر پراکنی متداول بهتر است بدقت عملکرد نوآورانی همچون Backfence, Pegasus News, Westport Now, MSNBC را مورد توجه قرار دهد و تلاش کند ابزارها و روش هایی را بکار بندد تا سایت خبری خود را بدون صرف هزینه های عظیم توسعه کاری و با بکارگیری گروهی از روزنامه نگاران و درخواست کمک از افرادی خارج از تشکیلات بعنوان وبلاگ نویس یا مشاور ارتقاء دهد.


Dan Gillmor: سرمایه گذاری مهم است ولی نوآوری از سوی بازیگران سنتی چندان قابل لمس نیست . بازنگری در مضمون و محتوای قدیمی را نمیتوان نوآوری دانست. به طرق گوناگون میتوان در وب نوآوری کرد. یکی از این روش ها، استفاده حقیقی از این رسانه است- در نظر گرفتن ژورنالیسم بدون محدودیت های مدل ساخت سنتی. راه دیگر دعوت از مخاطب است تا در این فرآیند شرکت کند. صرف پدید آوردن وبلاگ یا نوشته توسط کارکنان ناکافی است، کلید موفقیت در انجام متعدد آزمایشات تجربی است تا دریابیم که چه راهکاری موفقیت را بدنبال دارد و چه رویکردهایی بی فایده هستند.

اینک بطور اخص به وبلاگ ها بپردازیم. تعداد خوانندگان وبلاگ ها، طبق آمارهای بدست آمده از نظرسنجی ها، علی الظاهر در سال 2005 رشدی نداشته است. تحلیل محتوایی نیز نشان میدهد که مطالب ناچیزی بعنوان گزارشات اوریژینال از نظر ما در وبلاگ ها وجود داشته است. با این همه آنها غالبا در باره رویدادهایی مینویسند که خارج از گستره مطبوعات باب روز رخ داده اند. بنظر شما نهایتا وبلاگ ها و سایر رسانه های شهروندی چگونه برروی گزارشات خبری در آمریکا تاثیر خواهند گذاشت؟ آیا آنها را بعنوان بخش مهمتر و حتی با اهمیت تر از رژیم خبری باب روز آمریکا مانند ژورنالیسم سنتی خواهیم دید؟
Robert cox: پیش فرض نهفته در سوال قابل قبول نیست. خوانندگان وبلاگ ها هر سال بنحو چشمگیری افزایش یافته و همچنان زیاد خواهند شد . بنظر می‌رسد بدلایل متعددی این افزایش مخفی نگهداشته می‌شود. چرا که اولا اکثر وبلاگ‌های فعال به موضوعات سیاسی می پردازند ثانیا،تعداد زیادی از وبلاگ های پرخواننده در حال حاضر در سایت هایی قرار گرفته اند که توسط سازمان های خبری اداره می‌شوند و آنان بدلایلی از ارائه آمار دقیق خوانندگان این وبلاگ ها سرباز می‌زنند.

نهایتا آنکه، بکارگیری گسترده RSS از سوی خوانندگان وبلاگها و یکپارچه سازی خوانندگان RSS با جدیدترین مرورگرها بدان مفهوم است که تعداد فزاینده ای از خوانندگان وبلاگها نیازی به بازدید سایت نداشته و در نتیجه توسط ابزارهایی مانند SiteMeter بعنوان "بازدیدکنندگان منحصر به فرد" شمارش نمی‌شوند( برای اطلاع از افکار Robert Cox راجع به آینده وبلاگ نویسی می‌توانید به آدرس http://www.journalism.org/node/1815 مراجعه کنید.)

Dan Gillmor: اگرچه مطالب گزارشی اوریژینال نسبت به میزان وبلاگ ها چندان قابل توجه نیست، اما با توجه به تعداد بسیار زیاد وبلاگها، تنها به درصد پایینی از آنها نیاز داریم تا گزارشات اوریژینال ارائه و از این طریق به مقادیر گسترده و جدید مضامین اوریژینال چیزی اضافه کنند.

رایج ترین نوع گزارش نویسی به موضوعات در خور توجه مربوط است که محدودیت بیش از اندازه ای برای رسانه های متداول دارند و افراد علاقمند به چنین موضوعاتی نیز اغلب با ژورنالیست های بسیار خبره برخورد میکنند. در این خلال،ژورنالیست های حرفه ای بطور مستمراز وبلاگها بعنوان برگه های ارائه کننده اطلاعات وسرنخ به همان صورت که درگذشته از ژورنال های تجاری بهره برده اند، استفاده می‌کنند.

البته اولین و بهترین راه برای درک وبلاگ نویسی، پیوستن به آن است. زمانیکه ژورنالیستها و دیگررسانه های متعارف از وبلاگها استفاده میکنند تازه متوجه میشوند که جنبه محاوره ای این مدیوم کلید قضیه است. فراموش نکنید که اولین قانون مکالمه همان گوش کردن است و گوش کردن به صحبتهای دیگران از بارزترین ویژگی ژورنالیست های حرفه ای ما نبوده است.

Jeff Jervis: در رابطه با وبلاگها، شما توجه خود را معطوف آمار غلطی کرده اید، شما همچنان نگاهی مصرفی به رسانه دارید. رسانه ها عملکردی خلاقانه دارند. به استثنا مقطع کنونی، ما تنها افراد خلاق نبوده و عموم مردم نیز میتوانند از مطبوعات چاپی و آن- لاین استفاده کنند .

این افراد خواننده، شنونده، بیننده، کاربر یا مصرف کننده صرف نیستند. آنها حرف میزنند. آیا به سخنان آنها گوش میکنیم؟ اگر شمایک ژورنالیست هستید یا یک شرکت و یا سیاستمدار باید بتوانید به سخنان مخاطب خود گوش دهید. سوال صحیحی که باید مطرح شود این است، وبلاگ ها و رسانه های باب روز چگونه میتوانند با یکدیگر کار کنند تا ژورنالیسمی بهتر و جامعه ای آگاهتر حاصل شود. شما باید این سوال را مطرح کنید که چگونه یک ژورنالیست امروزی حتی تصورمیکند که بدون کمک مردم میتواند از طریق وبلاگها کارش را انجام دهد.

Lee Raini: اولا، گزارشگران بطور فزاینده ای احساس میکنند که ناچار از مطالعه وبلاگها هستند چرا که به این ترتیب قادرند نبض مردم را در رابطه با موضوعات مورد علاقه شان در دست بگیرند و از مطالب وبلاگها بعنوان منبع الهام ایده های گزارشی و جایگزینی آن با مصاحبه های خیابانی و بازخورد فعالیت خودشان استفاده کنند.

ثانیا، وبلاگها احتمالا موضوعات جدیدی را برای مطرح شدن توسط سازمانهای خبری معرفی خواهند کرد ؛ ثالثا، مهمترین خاصیت وبلاگها در آن است که باعث می شوند تا میلیونها فرصت تجاری ثمربخش شوند؛ چهارم آنکه،وبلاگها منبع استاندارد اطلاعات برای گزارش اخبار دست اول و مهم هستند؛ پنجم آنکه، وبلاگ نویس ها همچنان نقش تحلیلگران ریزبین و افراد نکته سنج و موشکاف از لحاظ پوشش خبری باب روز را بازی خواهند کرد؛ ششم آنکه، وبلاگ نویسان شکاف لاجرم موجود در پوشش خبری را برطرف و شرح خبر را غنی تر میکنند.. وبلاگ نویسان در اکثر مواقع، بعنوان عوامل تکمیلی اخبار MSM - و نه جانشینی برای آن - فعالیت می‌کنند.

James Hamilton: وبلاگها بواقع این توانایی را دارند که برخی از نارسایی های تشکیلات خبری بازار- محور را برطرف سازند. شرایط خاصی وجود دارد که باعث شود تشکیلات رسانه ای انتفاعی گزارش ناصحیح ارائه دهند. چنانچه شرایط مستلزم تعاملات مکرر با منابع دولتی باشد ، این امر گزارشگران را وادار می‌کند تامحافظه کارانه عمل کرده و صرفا آنچه دیکته میشود را بنویسند.

اگر که یک فوران اطلاعاتی شروع شود که بعد وسیعی از یک ماجرا را آشکار کند و گزارشگر مربوطه نیز نتواند بر خلاف میل خود عمل کند و یا حتی دریافت اطلاعات جهت انتشار توسط سازمانها مستلزم صرف هزینه هنگفتی شود، وبلاگنویسان با اطلاع از این موارد براحتی دست بکار شده و اطلاعات مفیدی را پیش روی مخاطبان قرار می‌دهند.

آیا فکر میکنید که مدل اقتصادی اینترنت میباید از مدل تبلیغات – محور دست برداشته و به چیزدیگری متوسل شود تا ژورنالیسم متداول در سطحی به بقای خود ادامه دهد که بدان عادت دارد؟ اگر چنین است ،آیا ایده ای درباره این مدل جدید ( احتمالی دارید؟
James Hamillton: بعد اقتصادی رسانه آن-لاین غمبارترین جنبه اخبار ملموس است. چهار سناریوی محتمل جهت فراهم کردن مضمون آن-لاین بیشتر راجع به مسائل مردم بدین قرار هستند.

1) سوبسید دادن به ژورنالیسم دیده بان محلی – شاید از طریق ایجاد تشکیلات غیر انتفاعی ارائه کننده اطلاعات و تحلیل درباره مشکلات محلی...

2) دریافت وجه برای ارائه مطالب مورد نیاز مردم که از دغدغه های اصلی آنان است. محصول ارائه شده لاجرم کاملا متمایز است، برای مثال ،Times میتواند برای خواندن مطالب ستون نویس ها پول بگیرد اما برای اخبار تازه نمیتواند چنین کند.

3) نحوه بکارگیری اطلاعات راجع به علائق خواننده را تعیین کنند تا سفارش دهندگان تبلیغات محلی را به خوانندگان محلی پیوند ( لینک) دهند یا خوانندگان محلی را به سفارش دهندگان تبلیغات در سطح ملی سوق دهند...

4) کمیسیونهای انتخاباتی را مقید به رعایت مقررات مربوط به محتویات اینترنتی قرار ندهند، در حالیکه تشکیلات رسانه ای انتفاعی ممکن است همیشه انگیزه ای برای پوشش دادن امور عامه مردم ، احزاب ،کاندیداها نداشته باشند اما گروه های ذینفع بواقع خواهان جلب نظر مساعد رای دهندگان هستند و بنابراین هزینه ای صرف امور تبلیغاتی خود در اینترنت خواهند کرد.

جای امیدواری است که محو شدن خطوط اینترنتی همچنان ادامه پیدا کند تا در نتیجه اطلاعات سیاسی ، حتی اطلاعات بدست آمده با کمک مالی هواداران سیاسی هر چه بیشتر مقررات زدایی شوند.

Robert Cox: فرصت واقعی که در اختیار سازمان های رسانه ای متداول قرارگرفته است ، بکار بستن اینترنت بعنوان یک تریبون بازاریابی کم هزینه برای محصولات خبری و ابزاری کم هزینه برای گردآوری و انتشار مضامین ارائه شده توسط وبلاگنویس ها و تشکیلات رسانه های شهروندی است.

Jeff Jarvis: ما باید تلاش کنیم تا تمام راه های بهره برداری از فرصت های باور نکردنی فراهم شده توسط اینترنت جهت گردآوری اخبار بیشتر ودیدگاههای متنوع تر از منابع بیشتر و تشریک سریعتر و موثرتر آنها با موضوعیتی وسیع تر را بیابیم. ما باید به تقشی که میتوانیم در این جهان جدید ایفا کنیم، توجه داشته باشیم.

علاوه بر گزارشگری مناسب، مساعدت در ترغیب دیگران بسوی اقدامات خیرانه ژورنالیستی وپشتبانی کردن آنها درزمینه مضمون، تبلیغات (‌بازاریابی)، دانش ، اعتماد و نیز عایدات... را باید سرلوحه کارقرار داد.

Lee Rainie: دیدگاهی در میان مصرف کنندگان اخبارآنلاین مطرح شده است مبنی بر اینکه آنها برای محتویات آنلاین پول پرداخت خواهند کرد.

تحقیقات ما نشان میدهد که شاید یک دهم کاربران اینترنت چنین پرداخت هایی داشته اند و بیش ازیک سوم آنها در یک سایت خبری آنلاین ثبت نام کرده اند.

هرچند روشن نیست آیا دنیای آنلاین به همان اندازه عرصه های چاپی و خبر پراکنی دوران قدیم سود آوری خواهد کرد یا خیر.

واضح است که ماهیت مدل تبلیغاتی در عصر موتورهای جستجو متحول شده است. ارائه مضمون به مخاطبین انبوه ظاهرا جای خود را به تامین نیاز مخاطبین محدود ولی علاقمند می‌دهد. شاید این مدل جدید حول تعابیر نزدیکی چون "کلمه کلیدی" یا " مفهوم تبلیغاتی" بجای ارائه مطلب به مخاطبین انبوه متمرکز شود.

Dan Gillmor: هیچ مدل یگانه ای که از مدل کنونی کار آیی بیشتری داشته است، وجود ندارد. کتاب ها بدون آنکه ازتبلیغات انباشته شوند، فروخته میشوند ( هر چند که تازه ترین ایده های مربوط به قرار دادن محصولات درون کتاب ها تهوع آورند). خبرپراکنی دولتی عمدتا" به حمایت مستقیم مخاطب خود تکیه دارد.

زمانیکه به این مسئله فکر میکنید به شباهت زیادش با روش WEB ، درخواست حمایت مخاطب، پی میبرید.بنیادها برای تامین این نیاز در تلاشند و کاردر مراکز تمام دولتی موید این روند است. اماهمواره ترکیبی از ژورنالیسم و تبلیغات وجود خواهد داشت چرا که بازاریابان به ساز مشتریان خواهند رقصید.

در یکی از کارهای مطالعاتی انجام شده در اواخرمارس 2006 توسط انجمن ناشرین آن لاینOPA چنین اظهار نظر شده است که مخاطب ویدئو آن لاین در سال گذشته چندان زیاد نشده است. در عین حال مردم در حال دانلود کردن ویدئو روی ipod و تماشای بازیهای ورزشی با تلویزیون های دارای دو صفحه نمایش خود هستند. چه عاملی مانع از رشد ویدئو آنلاین شده است؟ آیا تکنولوژی ویا کیفیت ویدئوها مسبب آن است؟ آیا مردم همچنان ترجیح میدهند که ویدئو را با تلویزیون تماشا کنند؟

Dan Gillmor: تا حد زیادی باید ممنون duopoly کابل/ تلفن بود. قیمت های بالاو پهنای باند اندک – در کنار صنعت تفریحات و سرگرمی که تلاش میکند آنچه در کنترلش نیست را برای کاستن از سرعت گسترش ویدئو آن لاین نابود کند.

تکنولوژی مدام پیشرفت می‌کند و کاربران (معمولا جوانترها) کارهایی را با آن انجام میدهند اما همانند تلویزیون سنتی – قصد تصاحب مخاطبین – را ندارند. نکته کلیدی که باید درک شود آن است که آنها بخشی از گارد قدیمی نیستند.

آنها در حال خلق چیزی جدید هستند و ما باید بدان توجه کنیم. زمانیکه ما ازپهنای باند کافی برخوردار شویم، تحولی عظیم رخ خواهد داد.

Lee Rainie: تحقیقOPA شاید حقیقتی همیشگی را منعکس نکند.اگر تاریخ عاملی هدایت کننده است احتمالا" تمام مشکلات فنی فعلی در فضای ویدئوی آن لاین برطرف خواهد شد. کیفیت صفحه نمایش واقعی تر خواهد شد.

دانلود کردن مانند نیشگون گرفتن تجربه ای دلپذیرتر برای مخاطبان فراهم خواهد کرد. دسترسی بیشتربه WiMax تجربه بی سیمی (wireless) ویدئو را بهتر وموقعیت بخش عرضه نیز بهتر خواهد شد...

Jeff Jarvis: شما تلاش میکنید تا ویدئو آن لاین را کنار بگذارید به این دلیل که یک نظرسنجی جانبدارانه (بدنبال تامین منافع خود) مدعی رشد اندک آن شده است.

پیشنهاد شما برای دوستداران رسانه ها و شهروندان چیست؟ دوربین های ویدئویشان را دور بریزند؟ حتی شبکه های تلویزیونی و تولید کنندگان آن آگاهی بیشتری دارند زیرا به ناگاه جرئت پیدا می‌کنند تا کانالهای رایج توزیع خود – نهادهای خبرپراکنی وابسته- اپراتورهای سیستم کابلی، فروشندگان جزء را کنار بگذارند تا برنامه هایشان را بطورمستقیم از طریق Bittorrent, iTunes و وب به دست مصرف کنندگان برسانند.

شرکتهای تبلیغاتی یا سفارش دهندگان تبلیغات همچنان مشتاق به کسب زمان بیشتری در ویدئو آن لاین هستند چرا که در دنیای جدید آنها ناگزیر به شناسایی روشهای برتر و بهره مندی شجاعانه از آن ، پیش ازآنکه از رقبای خود جا بمانند، هستند.

مصداق بارز آن لحظه ای است که Jon Stewart به Crossfire نزدیکشد تا آن را بکشد، 150 هزار نفر او را از طریق CNN بزرگ قدیمی تماشا کردند. روز بعد ، آن قسمت از ifilm پخش شد و 5/3 میلیون مرتبه توسط مخاطبان تماشا شده است و به حساب من احتمالادو برابر این تعداد از طریق Bittorrent تماشا شده است.

این اعداد تخمینی نشان میدهند که CNN تنها توانسته 150 هزار نفر را جذب کند(میانگین سنی 5/59) ولی اینترنت 10میلیون نفررا جذب کرده است(میانگین سنی بمراتب کمتر). حال به Rocketboom توجه کنید. وبلاگ ویدئویی محبوبی که روزانه 300 هزار بیننده دارد – دو برابر تماشاچی Crossfire بزرگ، پیرومرده. بنابراین باید گفت که ویدئو رو به افول نیست.

Robert Cox: من بیانیه مطبوعاتی OPA و نسخه مطالب پاور-پوینتی آنها را خوانده ام و هیچگونه اطلاعاتی دال بر عدم افزایش مخاطبین ویدئو آن لاین در آن نیافتم، در حقیقت این گزارش چنین القا میکند که استقبال از ویدئو آن لاین رو به افزایش است.


یکی از روش های مشاهده شده در فرهنگ رسانه ای پارادوکس تشکیلات بیشتربا پوشش گزارشی کمتر است. همانطور که مخاطبین تشکیلات خبری خاص کاهش پیدا میکنند،منابع اتاق خبر نیز کم میشوند اما این تشکیلات همچنان احساس میکنند که ناچار از پوشش دادن رویدادهای مهم روز هستند. نتیجه اش آن است که تشکیلات بیشتری رویدادهای یکسانی را پوشش دهند وتعداد کمتری بیش از آنچه را در سابق پوشش داده اند، تحت پوشش قرار دهند.شما این روند را چگونه می یابید؟
James Hamilton: موافقم...لازم است که در هر حال مابین چهار نوع متفاوت ازتقاضای اطلاعات افراد بعنوان تولید کننده، مصرف کننده ،دوستداران سرگرمی ورای دهندگان ، تمایز قائل شویم.

بازارسه گروه اول برای کسب اطلاعات می‌تواند نسبتا" بخوبی عمل کند اگر من بدنبال اطلاعات نباشم ازمنافع آن بی بهره میمانم. بسیاری از منابع آن لاین ، وبلاگ ها ، شبکه‌های همکار- همکار،موتورهای جستجو و تشکیلات رسانه ای به مردم دریافتن اطلاعات کمک می‌کنند تا در انجام وظایف خود یاری شوند و با آرامش کامل محصولاتی را خریداری کنند.

با این همه فقدان نفوذ فردی در عرصه سیاست از نظر بسیاری از افراد به مفهوم فقدان تقاضای مطرح شده برای اخبار سیاسی است روزنامه های خانوادگی (در مالکیت یک گروه یا خانواده) و ژورنالیست‌های پایبند به مسئولیت های مدنی زمانی تقاضای اندک در این را بطه را متوازن و تلاش لازم برای تقویت ژورنالیسم دیده بان را بعمل می آورند.

افت بالقوه ژورنالیسم دیده بانی در سطح محلی بزرگترین دغدغه در بازارهای رسانه ای است.

Robert Cox: در تمام جوامع صنعتی ، یکپارچگی فرصت هایی را برای تازه واردین مایل به کار در عرصه های بکر بازار فراهم میکند. تشکیلات رسانه ای از قبیل CNN, USAToday, Fox News, Air America Radio و سایرین برای بهره برداری از چنین فرصت هایی راه اندازی شدند.

به همین طریق، وبلاگها، ویکی های خبری ، سایت خبری محلی و خدمات رسانی بعنوان کانالی برای پوشش آیتم های نادیده گرفته شده توسط تشکیلات رسانه ای بزرگتر را شروع کرده اند.

Dan Gillmor: با توجه به ماهیت رقابتی این حرفه این مسئله هر چند احمقانه ولی قابل درک است که چرا بسیاری از سازمانهای رسانه ای گزارشگران را مثلا به world series یا گردهم آیی های سیاسی اعزام می‌کنند، هرچند که باید گفت اخبار واقعی درworld series رخ می‌دهند.

زمانیکه سایرین در حال zag کردن هستند Zig کردن نیاز به شجاعت دارد در واقع خلاف جریان شنا کردن شجاعت میخواهد. در سالهای اخیر سازمانهای روزنامه نگاری نشانی از شجاعت نداشته اند.

Jeff Jarvis: این مسئله ناشی از تعدیل ها در اتاق خبر نیست بلکه ناشی از مدیریت بر خبر است.

بار دیگر باید از هدر دادن پول برای اخبار کالایی خودداری کرده و ارزش منحصربه فرد خود را تعیین و روی آن سرمایه گذاری کنیم.

آیا ما ناچاریم که رویدادهای مهم یکسانی را پوشش دهیم؟ فکر نمیکنم چنین باشد ودر واقع، من در تحقیقات انجام شده توسط جوانان دیده ام که بارهاگفته اند روایت آنچه را که قبلا" از طریق اینترنت، تلویزیون، و رادیو مطلع شدیم، متوقف کنید.

ما باید شجاعت اجتناب کردن از پوشش آیتمی که همه در حال پوشش دادن به آن هستند را پیدا کنیم و آیتم هایی را پیدا کنیم که در چشم اندازی ارزشمند موضوعیت پیدا میکند. این کار گزارشگری واقعی است.

اگرژورنالیسم آن-لاین بتواند تحولی در نحوه عملیاتی شدن خود بوجود آورد آن تحول چه خواهد بود؟
Robert Cox: درک این نکته که وبلاگ نویسان متحدی قدرتمند برای جذب مخاطب به یک سایت خبری آن لاین هستند.. به آنها کمک میکند تا از داشتن لینکهای مرده در وبلاگ های خود با اضافه کردن یک Permalink به هر آیتم منتشرشده بصورت آن لاین و نگاه داشتن دائمی آیتم ها در وب اجتناب کنند.

آنها سایت شما را تبلیغ میکنند پس شما نیز آنها را تبلیغ کنید همانطور که در حال حاضر واشنگتن پست از طریق شراکت با Technorati چنین میکند.

Dan Gillmor: تحول کلیدی باید در دیدگاه ما بوجود بیاید. پذیرفتن آنکه ژورنالیسم از قالب خطابه ای به روز آمده به حالت محاوره ای در آمده است هرگاه این اتفاق افتاد مابقی کار بصورتی طبیعی انجام خواهد شد.

James Hamilton: من مشتاقم که شرکتها راهی برای پولی کردن علائق خوانندگان نسبت به اطلاعات محلی پیدا کنند. موتورهای جستجو مانند گوگل با فروش آگهی های تبلیغاتی لینک شده به علائق محتمل افراد در جستجوی اطلاعات مشخص، کاری بزرگ انجام می دهند.

در مورد روزنامه ها به لحاظ تشخیص اینکه چگونه آگهی های تبلیغاتی خود را با عادات مطالعه ای ما تطبیق دهند این احساس وجود ندارد که به همان اندازه موفق عمل کرده باشند.

Jeff Jarvis: تحولی در کار نیست. آنها باید در فرهنگ اتاق های خبر وحشت ایجاد کنند تا افراد الزام استراتژیکی تحول را درک کنند.آنها باید پول کمتری را برای کالاها و منیت های ادیتوری هدر بدهند و از اینکه حتی یک خواننده را از دست ندهند در هراس نباشند ( بواسطه جداول سهام ، زمان بندی های تلویزیونی، پانزده هزار و یکمین گزارشگری که به یک گردهم آیی سیاسی اعزام میکنند و در آنجا هیچ خبری نیست و اگر اتفاقی هم بیفتد میتوان از طریقCSPAN آن را دید، منابعی که صرف باز تولید اخباری می‌شود که دیگران از قبل بدست آورده اند و مردم قبلا شنیده اند)

آنها باید مشخص کنند چه عاملی باعث منحصر بفرد شدنشان می‌شود تا روی آن سرمایه گذاری کنند. آنها باید جرئت پیشبرد امور با رسانه قدیمی را داشته باشند پیش ازآنکه رسانه جدید جانشین اش شود( البته مدل ها ، حاشیه ها و تعداد کارکنان به مانند گذشته نخواهد بود.)

Lee Rainie: بزرگترین چالش پیش روی هر نوع از ژورنالیسم ( آن-لاین، چاپی، خبرپراکنی) تعیین آیتمی است که باید پوشش داده شود. بخش های بسیار جالب و مهم جوامع و فرهنگ ما غالبا در دنیای " من هم همینطور" نادیده گرفته شده اند.

دنیایی که در آن جمعی از با استعدادترین ژورنالیست ها را در کاخ سفید، پنتاگون ،وزارت کشور یا گالری های مطبوعات در کنگره قرار داده است تا بسرعت یادداشت نویسی کنند.

بسیاری از ابعاد وجود بشری که می‌باید در آیتم های خبری بدانها پرداخته شود مورد بی‌توجهی قرارمیگیرند.

بهترین ژورنالیسم (چه آنلاین باشد یا نباشد) همچنان توسط افرادی عرضه می‌شود که وارد کارزارشده و رویدادها را پوشش می‌دهند – بجای آنکه روی صندلی نشسته و با تماشای صفحه نمایش آنها را گزارش کنند.

در فضای اطلاعات کنونی، بزرگترین چالش مدیران نحوه هدایت گزارشگری است که ماحصل آن آیتم های خبر خوب خوهد بود.
مترجم: سایه رشیدی

سریع‌ترین راه به دنیای اطلاعات

آرمان‌شهر دیجیتالی
نگاهی به شهر الکترونیکی و سابقه آن در ایران - 1
یاشار بهمند- حیات‌نو
اشاره: بیش از یک هفته از برگزاری انتخابات شوراهای شهر می‌گذرد. هر کدام از گروه‌ها و یا کاندیداهای مستقل شورای شهر برای اداره شهرهای خود برنامه‌هایی ارائه نموده‌اند ولی کدامیک از این نامزدهای انتخاباتی صحبتی از شهر الکترونیک و اجرای آن کرد. بله صحبت از شهر الکترونیک است که در غالب آن با عرضه خدمات دستگاه‌های دولتی به صورت الکترونیک صرفه‌جویی زیادی در زمان و پول شهروندان صورت می‌پذیرد. با این نگاه که در هزاره سوم و شروع قرن 21 باید تسلیم پدیده‌های حاصل تغییرات فناوری‌های جدید باشیم و شهر الکترونیک را به عنوان یک نیاز و ضرورت هزاره سوم بپذیریم، در این یادداشت نگاهی داریم به ماهیت شهر الکترونیکی و فعالیت‌های انجام گرفته در این زمینه در ایران.

شهر الکترونیک چیست؟
شهر الکترونیک یکی از خاستگاه‌های مدیران شهری و شهروندان در عرضه کردن و مورد استفاده قرار دادن خدمات شهری است. شهر الکترونیک عبارت از شهری است که اداره امور شهروندان شامل خدمات و سرویس‌های دولتی و سازمان‌های بخش خصوصی بصورت برخط (online) و بطور شبانه‌روزی، در هفت روز هفته با کیفیت و ضریب ایمنی بالا با استفاده از ابزار فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاربردهای آن انجام می‌شود. یا به عبارت دیگر می‌توان گفت در شهر الکترونیکی تمام خدمات مورد نیاز ساکنان از طریق شبکه‌های اطلاع‌رسانی تامین شود.

به این ترتیب دیگر نیازی به حرکت فیزیکی شهروندان برای دسترسی به خدمات دولت و نهادهای خصوصی نیست. در این شهر الکترونیکی ادارات دیجیتالی جایگزین ادارات فیزیکی می‌شوند و سازمان‌ها و دستگاه‌هایی همچون شهرداری، حمل و نقل عمومی، سازمان آب منطقه‌ای و... بیشتر خدمات خود را به صورت مجازی و یا با استفاده از امکاناتی که ICT در اختیار آنان قرار می‌دهد به مشترکین و مشتریان خود ارائه می‌دهند.

در شهر الکترونیک علاوه بر اینکه شهروندان در شهر مجازی و در وزارتخانه‌ها و سازمان‌های الکترونیک حرکت می‌کنند، قادرند خدمات جاری خود را همچون خریدهای روزمره از طریق شبکه انجام دهند. البته باید به این نکته توجه کرد که شهر الکترونیک یک شهر واقعی است که دارای شهروند، اداره‌ها و سازمان‌های مختلف و... است که در آن فقط ارتباطات و برخی تعامل‌های اجتماعی و تأمین بخش عمده‌ای از نیازهای روزمره از طریق اینترنت صورت می‌گیرد.

می‌توان بیشترین ویژگی‌های این شبکه اطلاع‌رسانی را در شبکه حمل و نقل شهری و اطلاع‌رسانی در مورد حوادث غیرمترقبه جست‌وجو کرد که در زمان بروز حوادث غیرمترقبه با توسل به این سیستم می‌توان در کمترین زمان بحران پیش آمده را در منطقه مدیریت کرد.

شهر الکترنیک یک نیاز غیرقابل انکار
رویکرد جهانی طی ۲۰ سال گذشته به سمت اطلاعاتی شدن جوامع بوده و امروزه جامعه‌ای پیشرفته‌تر است که به لحاظ اطلاعاتی سرعت و قابلیت بیشتری در تولید و تبادل اطلاعات داشته باشد. باتوجه به تکنولوژی‌‏های جدید که پیچیدگی زندگی اجتماعی را به دنبال دارند، نیازمند تسهیل امور مختلف زندگی هستیم و بدون توجه به فناوری بسیاری از امور، زندگی قابل عمل، پی‌‏گیری و اجرا نیست.

در حال حاضر تکنولوژی اطلاعات این امکان را به افراد داده و کمک می‌‏کند تا سریع‌‏تر به اهداف خود دست یابند. ایجاد شهر الکترونیک و قدم گذاشتن در مرحله تکنولوژی IT نیز یک فرصت انکارناپذیر است. این شهر عاملی در جهت ایجاد سازمان‌های شیشه‌ای است به گونه‌ای که تمام کارکردها و هدف‌های سازمان به طور شفاف قابل مشاهده باشد.

شهر الکترونیک دسترسى الکترونیکى شهروندان به شهردارى، ادارات دولتى، بنگاه‌هاى اقتصادى و کلیه خدمات فرهنگى و بهداشتى شهرى به صورت شبانه‌روزى را قابل اطمینان و امن مى‌کند. این شهر از بستر پیشرفته اطلاعات مخابراتى برخوردار است، به صورتى که مى‌توان از طریق کامپیوتر با خانه‌ها، مدارس، ادارات و غیره ارتباط برقرارکرد.

البته شهر الکترونیک یک اختراع و یا یک پیشنهاد نوآورانه نیست بلکه واقعیتی است که بر اساس نیاز جای خود را باز می‌کند. اگر امروز چشم خود را بر نیاز ببندیم فردا باید با پرداخت هزینه بیشتر قدم در اجرای آن بگذاریم.

مزایای شهر الکترونیکی
از مزایای اقتصادی پیاده‌سازی طرح شهر الکترونیکی می‌توان به کاهش هزینه‌هاى تردد شهرى، افزایش سرمایه‌گذارى در نتیجه گسترش ارتباطات جهانى، صرفه جویى در مصرف سوخت‌هاى محدود، تسهیل انجام امور اقتصادى به خاطر ۲۴ ساعته بودن ارائه خدمات و... اشاره کرد. کاهش زمان اتلاف شده شهروندان در ترافیک، عرضه بهتر خدمات، توزیع عادلانه‌تر امکانات، کاهش آلودگى محیط زیست، افزایش اشتغال و بهبود مدیریت پایدار شهرى از ویژگی‌های اجتماعی شهر الکترونیکی است.

مهم‌ترین اثرات فرهنگى این شهر نیز شامل اطلاع‌رسانى سریع، انتشار نشریات الکترونیکی برای شهروندان، آموزش مجازى، ایجاد کتابخانه دیجیتالى، افزایش سواد و ایجاد نوعى جهان‌نگرى است که به افزایش رفاه و ارتقاى فرهنگ کمک می‌کند. در واقع در شهر الکترونیکی دیگر به شهر به مثابه کالبدی که ساختمان‌های بلند، خیابان‌های پرترافیک و آلودگی‌های زیست‌محیطی را دربرمی‌‌گیرد نیست، بلکه شهری است که درآن تعامل میان شهروندان و مسؤولان اهمیت بیشتری می‌یابد و این تعاملات دو سویه است که محیط اجتماعی مطلوبی را برای شهروندان ایجاد می‌کند.

این موضوع به ویژه در مورد کلا‌ن شهرها اهمیت دارد. در شهر الکترونیک کلان شهرها، شهرهایى نیستند با آسمان خراش‌هاى بزرگ، سینماهاى عظیم، سالن‌هاى بزرگ به عنوان محل‌هایى براى تعامل و... بلکه شهرهایی هستند که با زندگی در آنها مى‌توان فیلم‌هاى بزرگ را در صفحات کوچک دید، پشت میز خود در موزه‌ها گردش کرد و به طور کلی دیگر نیازى به چارچوب‌هاى شهرى گذشته نیست. در واقع شهر الکترونیک به معنای شهروند سالاری در مدیریت شهری است.

فعالیت‌های شهر الکترونیک
بسیاری از فعالیت‌هایی که در شهرهای عادی صورت می‌پذیرد قابلیت اجرا در به صورت الکترونیکی و در غالب شهرهای الکترونیکی را دارا می‌باشد و شاید می‌توان گفت این مجموعه فعالیت‌ها در شهرهای الکترونیکی به صورت راحت‌تر اجرا می‌گردد. فعالیت‌های انجام گرفته در یک شهر الکترونیک را می‌توان به مجموعه‌هایی تقسیم کرد که بعضی از آنها عبارتند از:

1- فعالیت‌های بانکی: مثل پرداخت قبوض، برداشت پول از حساب، انتقال پول و غیره
2- فعالیت‌های اداری: مثل ثبت اسناد و املاک، درخواست پاسپورت و امثال آن
3- فعالیت‌های تجاری: مثل خرید و فروش کالا، موسیقی، فیلم و مواد غذایی
4- فعالیت‌های تفریحی: مثل بازی‌های رایانه‌ای، بازدید از موزه‌ها و پارک‌ها
5- کسب اطلاعات: اخبار، روزنامه‌ها، نشریات، وضعیت آب‌ و‌ هوا، ترافیک شهری، ساعات پرواز هواپیماها و...
6- فعالیت‌های علمی: تحقیق در مورد پروژه‌ها، یافتن مقاله‌ها، دسترسی به منابع معتبر، کتابخانه‌‌ها و کتاب‌ها و تالیفات جدید

7- فعالیت‌های آموزشی: مدرسه، دانشگاه و سایر آموزشگاه‌ها
8- فعالیت‌های سیاسی: شرکت در انتخابات، اعلام‌ نظر ‌به مجلس و بخش‌های سیاسی باز
9- فعالیت‌های مسافرتی: رزرو بلیط سفر، رزرو هتل و کرایه اتومبیل
10- کاریابی و درخواست کار: آگاهی یافتن از فرصت‌های کاری، پر‌‌کردن فرم درخواست کار، ارسال و گرفتن نتیجه
11- فعالیت‌های درمانی: مراجعه به پزشک، دریافت دستورالعمل‌‌های ایمنی و اطلاع از تازه‌های پزشکی
12- فعالیت‌های تصمیم‌گیری: بهترین و‌ ‌خلوت‌ترین مسیر در شهر برای رسیدن به مقصد، بهترین رستوران برای صرف غذا، بهترین اماکن تفریحی و سایر بهترین‌ها

شهر الکترونیکی چگونه شهری است؟
برای درک بهتر و پاسخ به این سئوال به ارائه چند نمونه می‌پردازیم: برای مثال فردی که به دنبال ساخت ساختمان و متقاضی دریافت مجوز از شهرداری است پس از ورود به شبکه اطلاع‌رسانی شهرداری، خدمات مورد نیاز خود به همراه مشخصات زمین تحت مالکیت و ساختمان دلخواه خود را وارد شبکه می‌کند، سپس شهرداری الکترونیک بر اساس استانداردهای موجود، میزان مساحت قابل ساخت و طبقات ساختمان را به متقاضی اعلام می‌کند و در نهایت فرد متقاضی بر اساس مجوز شهرداری با ورود به شبکه مهندسان مشاور با یکی از شرکت‌های مشاور بر اساس طرح و قیمت مناسب به توافق می‌رسد.

در این مرحله متقاضی حتی قادر است طرح ارائه شده از سوی مهندس مشاور را به صورت سه بعدی روی صفحه مانیتور مشاهده و اصلاحات دلخواه خود را اعمال کند. این طرح پس از تایید از سوی شهرداری الکترونیک و صدور مجوز با ورود به شبکه امور پیمانکاران و با انتخاب بهترین پیشنهاد از لحاظ قیمت به مرحله عقد قرارداد رسیده و سپس به اجرا در می‌آید.

حتی ارائه گزارش کار از سوی پیمانکار به کارفرما نیز می‌تواند از طریق شبکه صورت پذیرد. کل این پروسه در شبکه هوشمند می‌تواند در کمتر از 2 ساعت به پایان رسد، در حالی که در شرایط عادی مراحل یاد شده به 1 تا 2 سال زمان نیاز دارد. همچنین در زمینه حمل و نقل شهری یکی دیگر از امکانات شهر الکترونیک این است که اگر تمام خودروها به سیستم موقعیت‌یاب محلی مجهز شوند در تمام طول مسیر از قدرت تشخیص موقعیت جغرافیایی خود برخوردار خواهند بود و پلیس نیز به این ترتیب توان مدیریت ترافیک را به راحتی در دست خواهد داشت.

علاوه بر این در چنین سیستمی اصولا تصادفی رخ نمی‌دهد، چرا که در صورت احتمال بروز برخورد میان دو متحرک با اعلام خطر به موقع در یک کیلومتر قبل از محل پیش‌بینی تصادف از بروز حادثه جلوگیری می‌شود. در حقیقت با این روش حوادث رانندگی تحت کنترل درآمده و حتی در صورت وقوع روی مانیتور پلیس ثبت می‌شود و نیازی به اطلاع‌رسانی مجدد نیست. بنابراین علاوه بر افزایش سرعت رسیدن پلیس به محل حادثه، دیگر نیازی به کشیدن کروکی نخواهد بود و همین امر کار شرکت‌های بیمه را سهل‌تر از گذشته می‌کند.

همچنین تصور کنید در یک شهر دیجیتالی وجود سیستم هوشمند تا چه حد قادر خواهد بود خدمات اورژانسی را گسترش دهد. برای مثال فردی را در نظر بگیرید که از یک طرف دچار عارضه قلبی شده و هر ثانیه برای او حکم مرگ و زندگی دارد و از طرف دیگر مرکز اورژانس هم نمی‌تواند در مورد صحت هر تماس تلفنی اطمینان حاصل کند، در این شرایط سیستم هوشمند به مرکز اورژانس این امکان را می‌دهد که به مجرد برقراری تماس تلفنی، محل سکونت تماس گیرنده و حتی نام مالک آن روی مانیتور مرکز اورژانس حک شود.

از سوی دیگر محل حادثه روی مانیتور آمبولانس قرار می‌گیرد و سیستم اطلاع‌رسانی جغرافیایی (GIS) نیز به مرکز اورژانس اطلاع می‌دهد که نزدیک‌ترین آمبولانس به شخص حادثه دیده کدام است و کوتاه‌ترین مسیر تا مقصد و نزدیک‌ترین مرکز فوریت‌های پزشکی و بیمارستان هم مشخص می‌شود. بنابراین با استفاده از سیستم ناوبری هوشمند در لوای طرح شهر الکترونیک، اطلاعات مکانی، مسیر حرکت، سرعت و موقعیت مربوط به وسایل نقلیه از جمله وسایل نقلیه عمومی، پلیس، آتش نشانی، آمبولانس‌ها، اتوبوس‌ها و دیگر وسایل قابل دریافت است.

اهمیت این موضوع وقتی بیشتر روشن می‌شود که توجه داشته باشیم سیستم‌های ناوبری مطلوب آن دسته از سیستم‌هایی هستند که امکان تغییر نقشه و استفاده از نقشه‌های موجود و به روز کشور، قابلیت حمل و نقل و قیمت قابل قبول و مناسب داشته و در بازار نیز به راحتی در دسترس باشند.

اجرای شهر الکترونیک
اصولاً چهار مرحله برای اجرایی کردن الگوی شهر یا شهرداری الکترونیک توصیه می‌شود. در مرحله اول که مرحله پیدایش نامیده می‌شود، لازم است سند راهبردی بر مبنای مطالعات میدانی از امکانات و پتانسیل‌های موجود تهیه شود. در این زمینه استفاده از تجربیات جهانی نیز مؤثر خواهد بود. توسعه زیرساخت‌ها و آموزش به کارکنان ادارات یا سازمان‌های وابسته به شهرداری صورت می‌گیرد. در مرحله دوم که مرحله ارتقاء نام دارد، شهرداری یا شهر الکترونیکی فعالیت خود را با ارائه ابتدایی‌ترین خدمات بر روی شبکه اینترنت از طریق وب‌سایت‌های طراحی شده آغاز می‌کند.

در مرحله بعد، مرحله تعامل، فعالیت‌هایی برای آموزش به کاربران و شهروندان شهر الکترونیک انجام می‌شود و در مجموع تعاملی دو سویه میان مدیران شهری و شهروندان از طریق وب‌سایت‌ها ایجاد خواهد شد. در مرحله یکپارچگی که آخرین حلقه ایجاد شهر الکترونیکی محسوب می‌شود، دامنه خدمات ارائه شده به شهروندان گسترش می‌یابد و خدمات متنوع‌تری عرضه می‌شود. در اجرای شهر الکترونیکی باید به ارائه سبک زندگی الکترونیک و در خور عصر توجه داشت و باید توجه کرد که سبک زندگی سنتی برای جامعه اطلاعاتی، تضادها و نابهنجاری‌های خاصی را به دنبال خواهد داشت

بنابراین یک الگوی مناسب زندگی با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه مورد نظر و مناسب در جامعه اطلاعاتی، یکی از برنامه‌های شهرهای الکترونیک است. البته با توجه به اینکه توسعه شهرهای الکترونیک، دستاوردهای بسیاری را برای شهروندان، سازمان‌های شهری و دیگر ذینفعان شهر به همراه دارد، مطمئن هستم در صورتی که در کشور برنامه‌ریزی‌ها بر اساس اولویت‌های جهانی و واقعیت‌های موجود جهان که حرکت به سوی جامعه اطلاعاتی است انجام شود، اجرای شهر الکترونیک در اولویت قرار می‌گیرد.

مروری بر مفاهیم دولت الکترونیک

هدف دولت الکترونیک ارائه خدمات بهتر، با هزینه، کمتر و اثر بخشی بیشتر است؛ ولی نمی‌توان استاندارد مشخصی برای سایر ویژگی‌های آن معرفی کرد، زیرا هر دولتی می‌تواند با توجه به نیازهای جامعه خودش نظام دولت الکترونیک را پایه‌ریزی کند.

مروری بر مفاهیم دولت الکترونیک
محمد‌رضا محمودی‌منش- احسان منوچهری - طیف برق
رشد و توسعه فناوری اطلاعات و مزایای زیاد کاربرد این فناوری در بهبود روند ارائه خدمات سازما‌ن‌های دولتی، سبب گرایش دولت‌ها به این فناوری و حرکت به سمت پیاده‌سازی دولت الکترونیک شده است. در این مطلب با مروری بر مفاهیم و اصطلاحات رایج در زمینه دولت الکترونیک مقدمه‌ای اجمالی بر این مبحث بیان می‌گردد.

1- تعاریف و اصطلاحات
• دولت الکترونیک (E- Government): دولت الکترونیک استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی به منظور ارائه خدمات دولتی، به صورت بهنگام و مستقیم به شهروندان، در 24 ساعته شبانه روز و 7 روز هفته است. دولت الکترونیک به افراد تسهیلات لازم جهت دسترسی مناسب به اطلاعات و خدمات دولتی و فرصت‌های گسترده‌تر برای مشارکت در فرایندها را ارائه می‌نماید.

• ذی‌نفع (Stakeholder): افراد، سازمان‌ها و گروه‌های خاصی هستند که به نحوی به طرح‌ها و برنامه‌های دولت علاقه‌مند هستند و تصمیمات دولت برای آنها اهمیت دارد و به عبارتی در فعالیت‌های دولتی ذی‌نفع هستند؛ مانند کارفرمایانی که مصوبات دولت در مورد حداقل حقوق کارگران برای آنها از نظر کاری و حرفه‌ای دارای اهمیت است.

• مشتری (Customer):استفاده‌کننده از سرویس‌های دولتی را مشتری می‌گویند، مانند بازنشستگانی که حقوق بازنشستگی دریافت می‌کنند و یا افرادی که برای معالجه به کلینیک‌های دولتی مراجعه می‌نمایند.

• شهروند (Citizen): فردی با حقوق و مسئولیت‌های تعریف‌شده و معین در جامعه؛ این حقوق شامل حق رأی، حق اظهار نظر آزاد و ... می‌شود. افرادی که در انتخابات شرکت کرده و رأی می‌دهند و یا اشخاصی که در یک تجمع سیاسی سخنرانی می‌کنند، مشتریان دولت نیستند؛ بلکه شهروندانی هستند که در فعالیت‌های جامعه شرکت می‌کنند.

• بنگاه (Business): شرکت‌های تجاری و خصوصی بوده که از یک سو با دولت و سازمان‌های دولتی و از سوی دیگر با مصرف‌کنندگان (consrmers) یا مشتریان در ارتباط هستند. تمامی شرکت‌ها از زمان تأسیس شرکت برای ثبت و امور مالی و مالیاتی و رعایت استانداردها و قوانین و ... با دولت و ارگان‌های اداری در ارتباط هستند. همچنین برخی شرکت‌ها به عنوان پیمانکار با دولت در تعامل هستند مثل شرکت‌هایی که برخی پروژه‌های عمرانی دولت را بر عهده می‌گیرند.

2- ساختار و روابط دولت الکترونیک
در واقع ستون‌ اصلی دولت الکترونیک، ارتباطی است که دولت با شهروندان، بنگاه‌های اقتصادی، کارکنان و سایر مؤسسات دولتی برقرار می‌سازد و این ارتباطات است که روح دولت الکترونیک را تشکیل می‌دهد. در این قسمت سعی می‌کنیم ابعاد مختلف دولت الکترونیک و روابط بین آنها را بشناسیم. دولت الکترونیک برای سرویس‌دهی به شهروندان، واحدهای خصوصی و سازمان‌های دولتی دیگر، از مجراهای مختلفی استفاده می‌کند که این خود به روابطی مابین دولت و ارکان جامعه می‌انجامد که تحت عناوین زیر دسته بندی می‌شوند:

• G2E: رابطه دولت با شهروندان که طی آن دولت سرویسی را به شهروندان ارائه می‌دهد‌. در اینجا شهروند به عنوان عضوی از جامعه که حق او استفاده از سرویس‌های دولت الکترونیک است، این خدمات را به صورت رایگان دریافت می‌کند.

• G2B: رابطه‌ای بین دولت و بنگاه‌های تجاری وخصوصی است که طی آن دولت سرویسی رابه آن سازمان یا شرکت خصوصی ارائه می‌دهد. به عنوان مثال می‌توان به مزایده‌ای که از طرف دولت در اینترنت به اجرا گذاشته می‌شود و شرکت‌های خصوصی از طریق اینترنت در این مزایده شرکت می‌کنند اشاره کرد. خدماتی از قبیل ارائه مجوز وگواهی‌نامه‌ها، انجام خرید و فروش کالاها، خدمات وغیره دراین بخش انجام می‌گیرد.

• G2G: رابطه‌ای بین سازمان‌های درون دولت و یا بین دولت‌های مختلف که طی آن، هریک از این سازمان‌ها یا دولت‌ها می‌توانند به دیگری سرویس دهند و یا روابطی در زمینه‌های مختلف داشته باشند. اکثر امور اداری دولت به نحوی به هم مربوط هستند. بدین معنی که اطلاعات یک سازمان یا بخش مورد استفاده، از سرعت و اطمینان کافی برخوردار نیست. به همین دلیل نیاز به اتصال سازمان‌های مختلف دولتی احساس می‌شود.

• G2E: رابطه بین دولت با کارمندانش است و شامل سرویس‌هایی است که از طرف دولت به کارمندان اداری سازمان‌های مختلف دولتی در رابطه با کار و شغل آنها ارائه می‌شود. این سرویس‌ها می‌توانند شامل امور مالی، حقوقی و مالیات و … مربوط به کارمندان باشد. رسیدگی به نحوه عملکرد کارمندان و ارتباطات داخلی یک سازمان دولتی جهت کاهش کاغذبازی و جلوگیری از اتلاف زمان و افزایش کارایی سازمان دولتی نیز می‌تواند از جمله کارکردهای GE باشد.

با توجه به روابطی که مطرح شد ارتباطات دیگری در جهت مخالف نیز بین دولت و ارکان جامعه وجود دارد که می‌توان به یکی از آنها اشاره کرد:

• C2G: عبارت است از ارتباطی میان دولت و مردم که طی آن شهروندان اطلاعاتی را به دولت ارائه می‌دهند. به عنوان مثال در یک رأی‌گیری الکترونیکی فرم‌ها و آرائی که شهروندان به دولت ارائه می‌دهند؛ یک ارتباط C2G را به وجود می‌آورد.

3- ویژگی‌های دولت الکترونیک
هدف دولت الکترونیک ارائه خدمات بهتر، با هزینه، کمتر و اثر بخشی بیشتر است؛ ولی نمی‌توان استاندارد مشخصی برای سایر ویژگی‌های آن معرفی کرد، زیرا هر دولتی می‌تواند با توجه به نیازهای جامعه خودش نظام دولت الکترونیک را پایه‌ریزی کند.

• (S (SMALL: دولت الکترونیک نباید گستردگی بیش از حد داشته باشد؛ تا بتواند از اتلاف نیروی انسانی و سرمایه جلوگیری کند. بنابراین بهتر است دولت‌های بزرگ به دولت‌های محلی کوچک‌تر تقسیم شوند.

• (M(MORAL: دولت الکترونیک باید مقید به اخلاق بوده و حریم اطلاعات خصوصی شهروندان را حفظ نماید.

• (A (AUDITABLE: دولت الکترونیک باید نسبت به فعالیت اجتماعی، اقتصادی و سیاسی که انجام می‌دهد جوابگو باشد؛ بدین معنی که شهروندان بتوانند تا حد امکان از روند پیشرفت این فعالیت‌ها آگاهی‌های لازم را کسب کنند.

• (R (RESPONSIBLE: دولت الکترونیک باید در صورت بروز مشکلاتی ناشی از فعالیت‌هایش به مردم پاسخگو باشد.
• (T (TRANSPARENT: دولت الکترونیک باید از موضع شفافی در رابطه با امور شهروندان برخوردار باشد.

4- مراحل تکامل دولت الکترونیک
در جریان گسترش کمی و کیفی سرویس‌هایی که دولت الکترونیک به جامعه ارائه می‌دهد، دولت از مراحل مختلفی عبور می‌کند که می‌توان آنها رابه چهار مرحله تقسیم کرد:

- به وجود آمدن وب‌سایت‌های دولتی که شامل اطلاعاتی درمورد سازمان‌های مختلف دولتی است.
- ایجاد وب‌سایت‌های دولتی که شامل اطلاعات سازمان‌ها دریک محیط تعاملی هستند.
- ایجاد وب‌سایت‌هایی که به سرویس‌گیرندگان این اجازه را می‌دهند که بتوانند به اطلاعات شخصی مورد نیاز خود دست یابند.
- گسترش وب‌سایت‌ها و شبکه‌هایی که دائماً به شهروندان خدمات می‌دهند و شامل سازمان‌های بسیار زیادی هستند که توسط این شبکه به یکدیگر متصل شده‌اند.

مراحل پیشرفت دولت الکترونیک و سرویس‌های ارائه‌شده در هر مرحله در شکل زیر به نمایش درآمده است.

شکل 1- مراحل تکامل دولت الکترونیک

سازمان ملل برای ارزیابی پیشرفت کشورها در برپایی دولت الکترونیک پنج مرحله زیر را شناسایی نموده است:

• مرحله نوظهور
طی این مرحله تعدادی وب‌سایت ساده و مستقل از هم توسط دستگاه‌های دولتی ایجاد می‌شود که بر روی آنها اطلاعاتی محدود و پایه‌ای گذاشته می‌شود.

• مرحله تکامل‌یافته
در این مرحله بر تعداد سایت‌های دولتی افزوده می‌شود. در این مرحله اطلاعات غنی‌تر و پویا هستند و تغییرات با تواتر بیشتری درسایت‌ها اعمال می‌شوند.

• مرحله تعاملی
در این مرحله کاربران از فرم‌های الکترونیکی استفاده می‌کنند و از طریق اینترنت با مقامات دولتی برای انجام کارهای خود تماس برقرار کرده و درخواست‌ها و قرار ملاقات‌های خود را به صورت on line تنظیم می‌نمایند.

• مرحله تراکنش
طی این مرحله کاربران می‌توانند پرداخت هزینه خدمات و یا انجام تبادلات مالی را از طریق شبکه و‌ به صورت امن انجام دهند.

• مرحله یکپارچه
طی این مرحله کلیه فعالیت‌های دولتی به صورت یکپارچه بر روی شبکه اینترنت ارائه خواهد شد.

5- موانع گسترش دولت الکترونیک
از میان موانع گسترش دولت الکترونیک، می‌توان به سه مورد اصلی اشاره کرد که عبارتند از: فرهنگی، سازمانی و محدودیت منابع.

5-1- عوامل فرهنگی
5-1-1- موقعیت کنونی
بررسی دولت‌ها و مطالعات اولیه آنها برای به اجرا درآوردن طرح دولت الکترونیک نشان داده است که مشکل اصلی ایجاد وتوسعه دولت الکترونیک، تکنولوژی نیست، بلکه مشکل اصلی در این است که آیا فرهنگ جامعه آمادگی پذیرش تغییرات بسیار زیادی که ایجاد خواهد شد را دارد یا خیر.

این تغییرات تأثیر اصلی خود را بر کارمندان دولتی خواهند گذاشت. بررسی‌ها نیز نشان می‌دهد که عده‌ای از کارمندان دولت با تغییرات سریع در نظام اداری مخالفند. درحالی که عده‌ای دیگر با آن موافق بوده و از آن استقبال می‌کنند.

برای راضی کردن عموم مردم نیز باید جامعه را متقاعد کرد که انتقال اطلاعات به قدر کافی امن هست وحریم خصوصی افراد کاملاً رعایت می‌شود. در ساختار سازمانی یک دولت الکترونیک‌، کارمندان به جای جلوگیری از خطر و ریسک درکارهای اداری به مدیریت ریسک می‌پردازند.

درچنین محیطی افراد به خلاقیت و نوآوری در کارهای اداری تشویق می‌شوند. همچنین در جامعه اطلاعاتی پیشرفته، شهروندان و واحدهای خصوصی به امنیت سیستم دولت الکترونیک اطمینان داشته و اکثر امور خود را از طریق آن انجام می‌دهند، در چنین فضایی دولت نیز از خلاقیت و نوآوری حمایت می‌کند.

5-1-2- راه رسیدن به محیط فرهنگی مطلوب
عملی ساختن دولت الکترونیک بیش از هر چیز، به مدیریت و راهبری بسیار کارآمد نیاز دارد. این هیأت‌مدیره تنها از متخصصان IT تشکیل نمی‌شوند؛ بلکه در این هیأت افرادی با تخصص‌های اقتصاد، مدیریت و جامعه‌شناسی نیز حضور خواهند داشت. گام اصلی بعدی تنظیم یک برنامه همه جانبه برای ادامه عملی ساختن دولت الکترونیک است.

5-2- عوامل سازمانی و اداری
5-2-1- موقعیت کنونی سازمان‌ها وادارات
درحال حاضر، ادارات دولتی دارای روابط بین سازمانی نیستند و این به دلیل فقدان یک شبکه الکترونیکی مناسب بین آنها است. مسئولان این سازمان‌ها نیز تنها به مدیریت در حوزه درون‌سازمانی عادت کرده‌اند و ارتباط بین سازمان‌های مختلف می‌تواند مشکلاتی را برای آنها ایجاد کند. روش تصمیم‌گیری بالا به پایین نیز عامل دیگری است که به مشکلات مدیریتی دامن زده است.

5-2-2- ساختار اداری مطلوب دولت الکترونیک
در یک نظام دولتی الکترونیک، موانع و حصارهای بین سازمانی برداشته می‌شود و دولت از یک نظام بسته و محتاط به یک نظام باز که در آن نوآوری حرف اول را می‌زند تبدیل می‌شود.

5-2-3- راه رسیدن به ساختار اداری مطلوب
یکی از راه‌های مؤثر می‌تواند دادن پاداش به کارمندان و مدیرانی باشد که به جا افتادن دولت الکترونیک در سازمان خود کمک می‌کنند. حتی برخی دولت‌ها ارگان‌های خاصی را جهت دنبال کردن این موضوع تاسیس کرده‌اند در همین حال به موازات این فعالیت‌ها، متخصصان IT درحال ساختن زیر بنای لازم برای مرتبط ساختن ارگان‌های مختلف به یکدیگر خواهند بود.

5-3- کمبود منابع
5-3-1- وضعیت حاضر
همان‌طور که گفته شد در حال حاضر- درجوامع پیشرفته‌ای مثل ایالات متحده - کمبودی از لحاظ منابع تکنولوژیک احساس نمی‌شود؛ اما کمبود نیروی انسانی متخصص چه از لحاظ فنی و چه از نظر مدیریتی یک مشکل عمده در راه سرعت بخشیدن به روند تغیر به دولت الکترونیک به شمار می‌رود. از طرفی به دلیل نو و بدیع بودن این موضوع در واقع می‌توان گفت که هیچ نیروی مدیریتی با تجربه‌ای، برای پیاده‌سازی دولت الکترونیک در سطح جامعه وجود ندارد.

5-3-2- وضعیت مطلوب برای پیاده سازی دولت الکترونیک
یک موج جدید از افراد تحصیل‌کرده در فناوری اطلاعات و مدیریت وارد دولت مرکزی خواهند شد. از طرفی بهتر است دولت تا حد امکان به وسیله آموزش و حقوق بیشتر به جذب افراد شایسته از بین کارکنان فعلی دولت اقدام کند؛ زیرا این افراد با ساختار دولتی و اداری آشنایی بیشتری دارند.

5-3-3- راه رسیدن به وضعیت مطلوب
گرچه استخدام مدیرانی که توانایی‌های گسترده‌ای در فناوری اطلاعات دارند، یک اقدام اساسی و اصولی محسوب می‌شود؛ اما آموزش مدیران قدیمی و استفاده از آنها این مزیت را دارد که این افراد می‌توانند درهزینه‌ها صرفه‌جویی کرده و اعتبارات مازاد را برای بهبود کیفیت زیرساخت‌های تکنولوژیک دولت الکترونیک به کار گیرند.