تجارت الکترونیک در کشورهای در حال توسعه (۳)

برای اوج گیری تجارت الکترونیک تعداد کاربران باید از حدی معین عبور کند. با اطلاع از امکان انجام موثر تراکنش ها و دستیابی موثر به مشتریانی از سراسر جهان ، مشتریان و شرکت های بیشتری آنلاین خواهند شد.با رسیدن درخواست شرکت ها و مشتریان به میزانی قابل توجه ، زیرساخت ارائه شده توسط فراهم کنندگان خدمات اینترنت و تسهیلات توسعه وب سایت و میزبانی و پردازش پرداخت الکترونیک نیز فراهم خواهند شد.این توسعه ها با هم مرتبط بوده و یکدیگر را تقویت می کنند.

بیشتر پرداخت های آنلاین در کشور های توسعه یافته از طریق کارت اعتباری انجام می شود ؛  گزینه ای که برای درصد بسیار کمتری از مشتریان در کشورهای در حال توسعه وجود دارد.حتی در مواردی هم که تراکم جمعیت قابل توجه است ، تحویل کالاهای فیزیکی خریداری شده از فروشگاه های آنلاین می تواند شامل پرداخت در زمان تحویل باشد همانطور که در بخش قابل توجهی از چنین خریدهایی در چین اتفاق می افتد.

در سمت تقاضا یا مشتریان ، دسترسی از طریق تسهیلات اشتراکی از قبیل کافی نت ها و همچنین خرید کامپیوتر های شخصی و خانوادگی در حال رشد است.با وجودی که این گزینه ها در کشورهای در حال توسعه ، هنوز هم تنها در اختیار افرادی با سطح درآمد بالاتر و ساکنین شهرها است ، تعداد مشتریان و شرکت های آنلاین بسرعت در حال گسترش هستند.

گرایشات آتی

رشد سریع استفاده از ارتباطات سیار در کشورهای در حال توسعه ، بویژه در آفریقا فرصتی برای غلبه بر مشکلات ناشی از زیرساخت های ناکافی ارتباطی را فراهم کرده است.تلفن های همراه (سیار) می توانند فراهم کننده نوعی "اینترنت جیبی" باشند.آیا این فناوری به کشورهای در حال توسعه امکان جهشی قورباغه ای به جلو را خواهد داد؟بی سوادی و نبود دانش انگلیسی مانعی در این راه به حساب نمی آیند.وجود کارت های پیش پرداخت ، لزوم کارت های اعتباری را منتفی می کند.دسترسی به تلفن های سیار بسیار گسترده تر از آن چیزی است که تعداد صاحبان شماره تلفن نشان می دهند.در یک روستا ممکن است یک نفر صاحب تلفنی باشد که با آن به کسب و کار برقراری تماس تلفنی برای سایر ساکنین روستا می پردازد.همچنین تلفن های همراه به منظور پرداخت برای اقلام گوناگونی چون بنزین ، خشکشویی و تحویل کوکاکولا مورد استفاده قرار می گیرند.این مطلب مزیتی قابل توجه بشمار می آید چرا که ، در بسیاری از کشورهای در حال توسعه نبود یک سیستم کارت اعتباری قابل اطمینان مانعی واقعی در راه تجارت الکترونیک است.روشهای بسیاری برای استفاده از تلفن همراه به منظور تسهیل در امر تجارت وجود دارند.یک مثال ]جالب[ ماهیگیر تانزانیایی است که پیش از تصمیم گیری برای لنگرگرفتن ، از موبایل برای بررسی قیمت ماهی در لنگرگاه های گوناگون استفاده می کند.

بسیاری از پروژه های ICT در کشورهای در حال توسعه تمرکز خود را معطوف مراکز مخابراتی روستایی کرده اند که برای افراد محلی امکان دسترسی به اینترنت و آموزش را فراهم می کنند.همچنین مراکز مخابراتی امکان دسترسی به همان اطلاعاتی در مورد الگوهای آب و هوایی ، قیمت محصولات و گرایشات بازار را فرهم می کنند که تلفن های همراه فراهم می کنند.یکی از سرمقاله های سال 2005 اکونومیست ادعا می کرد مراکز مخابرات عمومی دیگر منسوخ شده اند و تلفن های همراه تنها راه غلبه بر شکاف دیجیتال هستند.با وجودی که این سرمقاله بر پایه تحقیق صورت گرفته بوسیله Vodafone بود ، سوالات باید بیطرفی نتایج را حفظ می کرد.روشن است که استفاده روزافزون از تلفن همراه در کشورهای در حال توسعه بر توسعه تجارت الکترونیک موثر خواهد بود.

نتیجه گیری

به احتمال زیاد ، الگوی استفاده از اینترنت  تا مدتی نا متوازن باقی خواهد ماند.ارتباطات و بویژه ایمیل اولویت اول کاربران خواهد بود و جمع آوری اطلاعات نیز درجه بعدی اهمیت را خواهد داشت.تجارت الکترونیک میان بنگاهی اهمیت بیشتری از تجارت بنگاه-مصرف کننده خواهد داشت.رشد در حوزه های سرگرمی و خرید آنلاین کند خواهد بود.تجارت بنگاه-مصرف کننده پدیده ای شهری خواهد ماند که مناطق روستایی سهمی پایین از آن خواهند داشت.شکاف استفاده میان جوانان و افراد کهنسال و میان مردان و زنان که در کشورهای توسعه یافته بسیار کاهش یافته است ، در کشورهای در حال توسعه عمری بیشتر خواهد داشت.

مشکلات زیرساختی جزئی لاینفک از مسائل سیاسی و سیاست گذاری ها خواهند بود. در آینده شاهد تفاوتی عظیم میان کشورها خواهیم بود بطوری که برخی حرکتی رو به جلو خواهند داشت و برخی دیگر نه.توسعه تجارت الکترونیک ممکن است با تلاش های کمکی دولت از قبیل آزادسازی بخش مخابرات و ایجاد رقابت میان بازیگران این عرصه برای پایین آوردن قیمت ها تقویت شود.احتمال موفقیت این سیاست در کشورهای پرجمعیت که بازارهای بالقوه شان آنها را برای سرمایه گذاران خصوصی جذاب می کند ، بسیار بالا است.ممکن است در کشورهای کم جمعیت تر نیاز باشد دولت خود مسئولیت کنترل مخابرات را بر عهده داشته باشد.

گستره ای قابل توجه از تحقیقات وجود دارد که نشان دهنده پیشرفت های عمده اقتصادی کشورها در نتیجه سرمایه گذاری در زیرساخت های مخابراتی است.هرچه محل دور افتاده تر باشد مزایای آن بیشتر خواهد بود.یک زیرساخت مخابرتی خوب می تواند بر موانع رشد ناشی از فاصله و نبود به اندازگی هزینه ها (Economy of Scale) ،  غلبه کند. این مزایا از طریق استفاده از خدمات موبایل هم بدست می آیند.تحقیق صورت گرفته توسط لئونارد ویورمن نشان داده است که سرمایه گذاری بر روی ارتباطات سیار تاثیری مثبت بر رشد اقتصادی داشته و این تاثیر در کشورهای در حال توسعه بیشتر نیز بوده است.در یک کشور در حال توسعه نمونه افزایش 10 موبایل به ازای هر صد نفر ، تاثیری 0.6 درصدی در تولید ناخالص ملی دارد.

موانع توسعه تجارت الکترونیک بنگاه-مصرف کننده  همگی ریشه ای مشترک در شرایط بوجود آورنده و حفظ کننده تفاوت میان جهان های توسعه یافته و در حال توسعه دارند.تا زمانی که این شرایط تغییر نکند ، کشورهای در حال توسعه نسبت به کشورهای توسعه یافته در تجارت الکترونیک تاخیر خواهند داشت ؛ همان وضعیتی که در مورد بسیاری از  شاخص های مهم  زندگی خوب (بهزیستی) مانند سلامت و آموزش ]در این کشورها[ وجود دارد

منبع:www.ec.informationalsociety.com

تجارت الکترونیک در کشورهای در حال توسعه (۲)

آسیا

آسیا در میان کشورهای در حال توسعه از لحاظ پذیرش تجارت الکترونیک سرآمد است.بخشی از این بخاطر آمار جمعیت آن است اما علاوه بر این سازمانها نیز نسبت به سایر کشورهای در حال توسعه گرایش بیشتری برای حضور در جریان تجارت جهانی دارند.بطور خاص تولید کنندگان از طرف مشتریانشان در کشورهای توسعه یافته برای پذیرش تجارت الکترونیک ، تحت فشار قرار دارند.چین بزرگترین بازار  بالقوه تجارت الکترونیک را دارد و اکنون به عنوان یکی از 5 کشور برتر جهان در زمینه استفاده از اینترنت مطرح است.در حالی که بسیاری از چینی ها برای نخستین بار آنلاین می شوند ، نزدیک به 20 درصدشان حداقل یک خرید اینترنتی داشته اند.

آمریکای لاتین

چهار کشور آرژانتین ، برزیل ، شیلی و مکزیک ، دو سوم کاربران اینترنت این منطقه را در اختیار دارند.بیشتر استفاده های تجاری شامل جستجو برای برقراری تماس ، جمع آوری اطلاعات و استفاده محدود از تراکنش های ]مالی[ می شود.اما تجارت الکترونیک بنگاه-مصرف کننده با فروشگاه های آنلاین اتومبیل ، حراجی های مصرف کنندگان ، خدمات مسافرتی ، نرم افزار ، سخت افزار و بانکداری با بیشترین سوددهی ، در حال رشد است.تجارت میان بنگاهی نیز بیشتر توسط شرکت های بزرگ چندملیتی در بخش خودروسازی مورد استفاده قرار می گیرد.

خاور میانه

تعداد کاربران اینترنت بسرعت در حال رشد است و در این میان بیشترین تقاضا مربوط به اینترنت و ایمیل است.تنها تعداد کمی شرکت بزرگ تجارت الکترونیک میان بنگاهی را پذیرفته اند.توسعه تجارت الکترونیک بنگاه تجاری-مصرف کننده نیز با موانعی چون هزینه های بالای ارتباطی و و این حقیقت که بسیاری از مصرف کنندگان عرب خرید نقدی را به پرداخت از طریق کارت اعتباری ترجیح می دهند ، رو برو است.این مسئله موجب شده است برخی شرکت ها از جمله رستوران شبانه روزی GetForLess لبنان سیستم تجارت الکترونیک دوگانه ای را پیاده سازی کنند که به مصرف کنندگان امکان می دهد بصورت آنلاین سفارش داده و نقدا پرداخت کنند.

آمریکای شمالی / اروپا / اقیانوسیه

در جهان توسعه یافته هم رشد اینترنت ادامه دارد.مطابق گزارش Forrester Research Inc. ،حوزه تجارت میان بنگاهی رشدی سریعتر از تجارت بنگاه-مصرف کننده دارد.در حالی که پیش بینی می شود تا پایان سال 2006 ، 26 درصد تجارت میان بنگاهی ایالات متحده بصورت آنلاین صورت گیرد ، تجارت الکترونیک بنگاه-مصرف کننده تنها در برخی از بخش ها چون نرم افزار ، موسیقی و خدمات مسافرتی پیشرفتی قابل ملاحظه خواهد داشت.

فرصت ها و موانع

برخی سازمانها چارچوبی برای پیگیری توسعه تجارت الکترونیک و دولت الکترونیک ارائه کرده اند. از این میان مدل پنج مرحله ای UN/ASPA که در جدول 2 نشان داده شده است بطور خاص مناسب کشورهای در حال توسعه است.با وجودی که این مدل در اصل برای دولت الکترونیک توسعه یافته است ، اما می توان آن را برای تجارت الکترونیک نیز بکار برد.

گام	توضیحات	ویژگی های خاص
گام نخست	ظهور وب سایت اطلاعاتی ایستا در مورد دولت یا سازمان ارائه خواهد شد.	آدرس پرتال آدرس ایمیل سوالات متداول (FAQ)
گام دوم	وب سایت بهبود یافته اطلاعات به روز نگه داشته می شوندو فرم ها و اسناد رسمی قابل بارگزاری خواهند بود.	بروز رسانی منظم قابلیت جستجو خبرنامه
گام سوم	وب سایت تعاملی شهروندان و مشتریان قادر به جستجو در پایگاه داده و ثبت آنلاین فرم خواهند بود	فرم های قابل بارگزاری پایگاه های داده تخصصی انجمن های بحث و تبادل نظر
گام چهارم	وب سایت تراکنشی سایت ها کاملا ایمن بوده و تراکنش ها می توانند بصورت آنلاین تکمیل شوند.	ورود کاربران عمومی پرداخت آنلاین سیاست امنیتی
گام پنجم	وب سایت کاملا جامع یک پرتال قابل سفارشی سازی ، تمام خدمات و پیوند ها را فراهم خواهد کرد.	پرتال اطلاعات کامل

شکل 2 : پنج گام دولت الکترونیک UN/ASPA

این مدل پیشرفت دولت الکترونیک را پیگیری می کند.گام یک یا حضور دولت الکترونیک (وب سایت) شامل یک منبع اطلاعاتی عمومی ابتدایی است که اغلب بجای توسعه دهندگان حرفه ای ، توسط کارمندان خود سازمان تولید می شود.در گام دوم ، وب سایت بطور منظم به روز رسانی می شود ، برخی مستندات برای بارگزاری در دسترس قرار می گیرند و ایمیلی برای پرسش و ارائه نظرات وجود خواهد داشت.با رسیدن به گام سوم ، وب سایت نقش یک دروازه (پرتال) را بازی خواهد کرد که پیوندهایی با سایت های مرتبط دولتی و غیر دولتی در آن وجود خواهد داشت.در گام چهار وب سایت ها ایمن و شهروندان قادر به انجام تراکنش های آنلاین خواهند بود.گام پنجم زمانی محقق می شود که پرتال جامعی در سطح کل کشور وجود داشته باشد و تمامی خدمات ارائه شده توسط دولت از طریق یک وب سایت همه منظوره و جامع ارائه شوند.

مدل UN/ASPA را می توان برای نظارت بر توسعه تجارت الکترونیک در بخش خصوصی نیز بکار برد.به عنوان مثال ]در مورد خدمات مسافرتی[ در گام اول مسافران به وب سایتی دسترسی خواهند داشت که جزئیات تماس با اداره محلی گردشگران رادر اختیارشان می گذارد.در گام دوم به آنها اطلاعاتی در مورد اقامتگاههای محلی ارائه خواهد شد و احتمالا بروشوری نیز برای بارگزاری وجود خواهد داشت.گام سوم زمانی محقق خواهد شد که مشتریان بالقوه امکان جستجو میان انواع اقامتگاهها و انجام رزرو آنلاین را داشته  باشند.در گام چهارم وب سایت باید کاملا ایمن باشد و مشتری بتواند بصورت آنلاین از طریق کارت اعتباری هزینه اقامتگاه خود را بپردازد.گام پنجم پرتال بیشتر مناسب شرکت های بزرگ است که ممکن بخواهند با ایجاد چنین سایت هایی ، پیوندی نزدیکتر با فراهم کنندگان و شرکای تجاریشان برقرار سازند.

در هر دو بخش دولتی و خصوصی با وجود گستردگی استفاده از  وب و ایمیل ، کاربردهای تراکنشی اینترنت ، اندک است. شرکت های چند ملیتی بزرگتر ، سیستم های تجارت میان بنگاهی مناسبی دارند اما استفاده اصلی اینترنت در شرکت های کوچکتر ، دریافت و ارسال ایمیل است و تجارت بنگاه-مصرف کننده نسبتا کمی وجود دارد.نبود آمادگی الکترونیک یا آنچه ممکن است موانع تجارت الکترونیک خوانده شود ، از قبیل استفاده پایین از کارت اعتباری ، و اجرا و لژستیک ضعیف ، مانع تجارت الکترونیک کاملا توسعه یافته می گردد.

دولت ها می توانند برای خرید آنلاین کالا و خدمات از بخش خصوصی سیستم های تدارکات الکترونیکی را توسعه دهند.ازآنجا که دولت معمولا بزرگترین خریدار در اقتصاد است ، این امر می تواند در بنگاههای تجاری محلی برای پذیرش ICT ایجاد انگیزه کند.با این وجود چنین سیاستی خطر جا ماندن بسیاری از بنگاههای کوچکتر را افزایش می دهد.یکی از مخاطرات تدارکات الکترونیک اینست که شرکت های کوچکتری که توانایی حضور انلاین ندارند ، ممکن است خود را از بازار حذف شده بیابند.کشورهای پرجمعیتی چون مالزی و برزیل سیستم های تدارکات آنلاین گسترده ای فراهم کرده اند اما در کشورهای کوچکتر سوددهی بیشتر حاصل از تغییرات جزئی از قبیل ارسال اطلاعات پیشنهادات جاری بصورت آن لاین است.

کشورهای در حال توسعه فاقد زیرساخت های تجاری و لژستیکی مناسب برای پشتیبانی از توسعه تجارت الکترونیک هستند.برای ارسال ایمن کالاهایی که بصورت آنلاین سفارش داده شده اند باید سیستم حمل و نقلی با کیفیت خوب و خدمات پستی قابل اعتماد در کشورهای در حال توسعه وجود داشته باشد.جدول شماره 3 فهرستی از موانع اصلی تجارت الکترونیک در کشورهای در حال توسعه را نشان می دهد.

تامین کنندگان برق نا پایدار خدمات مخابراتی و ارتباطی ضعیف نفوذ پایین و / یا هزینه بالای ارتباطات اینترنتی نبود رقابت در ترافیک تلفن بین المللی نبود محیط تنظیم مقررات مناسب بی سوادی درآمد پایین نبود عادت خرید و تحویل در محل سیستم ها پرداخت نا مناسب و استفاده پایین از کارت اعتباری مشکلات تحویل بوجود آمده از زیرساخت های فیزیکی ضعیف (جاده ، راه آهن و خطوط هوایی) خدمات رسانی ضعیف به مشتریان کمبود مهارت های فنی برتری تعدادی شرکت های کوچک و متوسط که سرمایه کافی برای توسعه تجارت الکترونیک ندارند نبود حداقل کاربران ]مورد نیاز برای تجارت الکترونیک[

جدول 3 : موانع تجارت الکترونیک در کشورهای در حال توسعه

در نتیجه ی این موانع ، بیشتر تجارت الکترونیک در کشورهای در حال توسعه میان سازمانها رخ می دهد . تجارت میان بنگاهی 95 درصد کل تجارت الکترونیک این کشور ها را شامل می شود که بخش اعظم آن توسط شرکت های بزرگ چندملیتی صورت می گیرد.تجارت الکترونیک میان بنگاهی ، تولید کنندگان کشورهای در حال توسعه را قادر می سازد اطلاعات بهتری از بازارهای جهانی بدست آورند.بازارهای الکترونیکی با پیوند تولیدکنندگان و مشتریان گوناگون بسیار ، می توانند وسیله ای برای یافتن مشتریان جدید باشند. اما اثر اصلی تجارت الکترونیک میان بنگاهی تا به امروز تحکیم روابط میان شرکای تجاری موجود بوده است و رابطه های تجاری با شرکت های جدید بسیار کم ایجاد شده اند.کشورهای در حال توسعه باید آگاه باشند که ممکن است تمرکز تجارت الکترونیک  میان بنگاهی بجای بنگاه های تجاری محلی متوجه شرکت های چندملیتی شود.تجارت الکترونیک بنگاه-مصرف کننده معمولا در مقایسه با تجارت میان بنگاهی کوچک است و خریداران اغلب مشتریان خارجی در کشورهای توسعه یافته هستند بخصوص در مورد بازارهای گردشگری ، هنر و صنایع دستی.

تجارت الکترونیک در کشورهای در حال توسعه (۱)

نویسنده : جنت تولاند

دانشگاه ویکتوریای ولینگتون ، نیوزیلند

مترجم : سعید رستگار

مقدمه :

دسترسی به اینترنت در کشورهای در حال توسعه بسرعت در حال رشد است.این کشورها تا پایان سال 2003 ، یک سوم کاربران اینترنت سراسر جهان را داشته اند و این نرخ رشد روز به روز سریعتر می شود.در فاصله زمانی سالهای 2000 تا 2003 کشورهای در حال توسعه ، سهم خود از جمعیت کاربران اینترنت را پنجاه درصد افزایش داده اند.این امر موجب شده است مفسرانی چون بانک جهانی ادعا کنند که تلاش برای از بین بردن شکاف دیجیتالی  دیگر موضوعیت ندارد.با این حال هنوز هم اکثر مردم این کشورها به اینترنت دسترسی ندارند.به عنوان مثال قاره آفریقا با 900 میلیون جمعیت ، با داشتن کمتر از 2 درصد دسترسی به اینترنت ، پایینترین نرخ را در سراسر جهان دارد.تجارت الکترونیک ، دولت الکترونیک و تجارت سیار فرصت های مناسبی پیش روی کشورهای در حال توسعه قرار داده اند اما سرعت پذیرش آنها به دلیل مشکلات فنی ، فرهنگی ، اقتصادی ، سیاسی و حقوقی کند خواهد بود.تفاوت در آمادگی الکترونیک  و موانع مرتبط با آن در راه تجارت الکترونیک موجب بروز تفاوتی قابل توجه میان مناطق مختلف جهان ، کشورهای هر منطقه ، مناطق شهری و روستایی هر کشور و گروه های سنی و جنسیتی شده است.

عقاید متفاوتی در مورد مزایای استفاده از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی (ICTs) در کشورهای در حال توسعه وجود دارد. آیا این فناوری ها به کشورهای در حال توسعه فرصت می دهد بدون طی کردن گامهایی خاص در توسعه زیر ساخت ، "جهشی قورباغه ای" به جلو داشته باشند؟ یا فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در عمل موجب گسترش بیش از پیش شکاف عظیم دیجیتالی میان جهان های توسعه یافته و در حال توسعه خواهد شد؟ اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی (WSIS) به ICT به عنوان فناوری های بهبود دهنده کیفیت زندگی شهروندان کشورهای در حال توسعه می نگرد.در حالی که بیل گیتس معتقد است تا زمانی که نیازهای ابتدایی کشورهای در حال توسعه  از قبیل آب سالم ، بهداشت و تحصیلات برآورده نشوند ، ICT اثراتی ناچیز بر زندگی مردم خواهند داشت.با وجود این عدم توافق ، حقیقت اینست که در صورت وجود زیرساخت های پایه ای ارتباطی گزینه هایی برای استفاده از  تجارت الکترونیک در کشورهای در حال توسعه وجود دارد.این مقاله به کاوش در فرصت های بالقوه این فناوری ها پرداخته و موانعی  که با ان رو برو هستند را مورد توجه قرار می دهد.

تجارت الکترونیک شامل خرید و فروش کالا و خدمات در یک بازار الکترونیک و همچنین خدمات رسانی به مشتریان ، همکاری با شرکای تجاری و انجام تراکنش های الکترونیک درون سازمان است.تجارت الکترونیک ممکن است میان دو بنگاه تجاری (B2B) یا میان یک بنگاه تجاری و مشتریانش (B2C) صورت گیرد.

دولت الکترونیک عبارت است از کاربرد فناوری های تجارت الکترونیک در بخش عمومی.توسعه دولت الکترونیک فرصت های بالقوه ی زیادی برای بهبود خدمت رسانی به شهروندان پیش روی دولت های سراسر جهان قرار داده است.حرکت به سمت دولت الکترونیک مزایای خاصی نیز برای کشورهای در حال توسعه که در تعامل با شهروندانشان از طریق کانال های ارتباطی سنتی با مشکل مواجه اند ، فراهم می آورد.دولت الکترونیک شامل دو حوزه مجزاست.حوزه نخست به تغییر عملیات داخلی دولت با استفاده هر چه بیشتر از فناوری اطلاعات برای پشتیبانی از  همکاری میان  سازمان های دولتی  می پردازد (دولت با دولت).حوزه دوم ، به کاربرد این فناوری به منظور پشتیبانی از عملیات خارجی دولت ، بطور خاص تعامل میان شهروندان و شرکت ها با بخش عمومی  بر پایه خود-خدمت رسانی (Self Service) توجه دارد.

تجارت سیار  فرصتی برای دور زدن (Bypassing) زیرساخت های ارتباطی زمینی ناکافی  فراهم می آورد.تعداد کاربران تلفن همراه از 50 میلیون در سال 1998 به 3/1میلیارد در سال 2004 رسیده است.فناوری های بی سیم (Wireless) حتی در مناطق نسبتا کم درآمد هم ایجاد شده اند. با استفاده از کارت های پیش پرداخت می توان بدون قبولی در بررسی ارزش اعتبار اجازه دسترسی به این شبکه ها را بدست اورد.قاره آفریقا در انتهای سال 2003 ، بیش از 50 میلیون کاربر تلفن همراه داشته است در حالی که  تعداد مشترکین تلفن ثابت در 1/25 میلیون نفر متوقف مانده است.گرایشات مشابهی در آسیا  و آمریکای لاتین برای استفاده از تلفن همراه به منظور غلبه بر مشکلات ناشی از نفوذ پایین تلفن ثابت وجود دارد.

پیشینه :

جدول شماره 1 تعداد کاربران اینترنت در مناطق عمده جهان را نشان می دهد و منعکس کننده تفاوت های عمیق در آمادگی الکترونیک است.در سال 2005کمتر از 11 درصد از جمعیت مناطق در حال توسعه آفریقا ، خاور میانه ، آمریکای لاتین ، حوزه کارائیب و آسیا از اینترنت استفاده می کرده اند.در نقطه مقابل حداقل 30 درصد مردم مناطقی چون امریکای شمالی ، اروپا و اقیانوسیه از اینترنت استفاده کرده اند.

جدول شماره 1:استفاده جهانی از اینترنت

(منبع : http://www.internetworldstats.com/stats.htm)

آفریقا

قاره آفریقا با داشتن تنها 4/1 درصد دسترسی به اینترنت در مقایسه با ارقام 50 درصدی کشورهای پیشرفته تر دارای عمیق ترین شکاف دیجیتال است.با این حال هم اکنون ارتباط محلی با اینترنت در تمامی پایتخت های آفریقایی در دسترس است.تجارت الکترونیک میان بنگاههای تجاری (B2B) در آفریقای جنوبی در حال گسترش است ولی در سایر کشورهای این قاره توسعه بسیار محدود بوده است.در حوزه تجارت بنگاه-مصرف کننده (B2C) هم داستانهای موفقیت آمیزی ، بالاخص در حوزه صنایع دستی سنتی ، که اینترنت فرصت دستیابی به بازار جهانی آفریقایی های مقیم خارج را فراهم می کند ، وجود دارد.

برنامه جامع امنیت تجارت الکترونیک(۲)

طرح مستمر :

     گام بعد اجاد یک طرح مستمر تجارت الکترونیک است که بطور شفاف تمام نقاط ضعف احتمالی ، روشهای جلوگیری و مقابله با آنها و برنامه های محتمل برای ترمیم  نفوذها و و تهدیدهای امنیتی است.بسیاری از شرکت ها تمایل دارند به خود بقبولانند که داشتن برنامه ضد ویروس و دیواره های آتش ، برای حفاظت از سیستم هایشان کافی است.داشتن چنین نرم افزارهایی گام نخست خوبی است اما حتی با این وجود نیز سیستم های تجارت الکترونیک با نقاط ضعف زیر  روبرو هستند : 1)آتش سوزی و انفجار ، 2)خرابکاری عمدی در سخت افزار ، نرم افزار و یا داده ها و اطلاعات ، 3)دزدیده شدن نرم افزار و سخت افزار ، 4) فقدان پرسنل کلیدی امنیت تجارت الکترونیک ، 5)فقدان برنامه های کاربردی ، 6)فقدان فناوری ، 7)فقدان ارتباطات و 8)فقدان فروشندگان.تهدید ها در هر یک از این حوزه ها باید به دقت ارزیابی و طرح های محتمل ترمیم باید با جزئیات کامل برای مقابله با هر کدام تهیه شود.علاوه بر این باید در طرح افراد مسئول مدیریت و تصحیح مشکلات بوجود آمده از این نقائص معین گردند.

فناوری های تجارت الکترونیک:

     سپس ، سازمان باید نرم افزارها و سخت افزارهایی که حفاظت از سیستم تجارت الکترونیک را برعهده دارند را ، ارزیابی کند.درک اینکه فناوری های مورد ایتفاده باید مناسب نیازهای شرکت بوده و برای تمام تهدیدهای امنیتی     احتمالی سطحی از محافظت را فراهم کنند از اهمیت بسزایی برخوردار است.

     حوزه های بحرانی که با مورد توجه قرار گیرند عبارتند از : حساسیت داده ها و اطلاعات در دسترس ، حجم ترافیک دسترسی و روشهای دسترسی.امنیت تجارت الکترونیک مبتنی بر تکنولوژی باید با استفاده از الگوی امنیتی SSL (Secure Socket Layer) یا SET (Secure Electronic Transaction) شامل لایه های مختلف امنیتی باشد.هدف نهایی امنیت مبتنی بر فناوری باید فراهم کردن صحت ، یکپارچگی ، پنهان کردن و غیر قابل رد بودن موثر باشد.بسیاری از شرکت ها ، در طول این مرحله ایجاد برنامه جامع امنیت تجارت الکترونیک از تجربه شرکت های دیگری که در زمینه ارزیابی سیستم های امنیتی مبتنی بر فناوری تخصص دارند ، استفاده می کنند.

افراد :

     مهمترین مولفه هر برنامه امنیتی موثری افرادی هستند که آنرا اجرا و مدیریت می کنند.نقائص امنیتی بیش از آنگه ناشی از سیستم باشند ، به وسیله ی افرادی که مدیریت سیستم را برعهده دارند و کاربران سیستم رخ می دهند.بیشتر مطالعات گذشته نشان داده اند تهدیدهای داخلی سیستم های تجارت الکترونیک اغلب بسیار مهمتر از تهدیدهای خارجی بوده اند.در بسیاری از موارد مجرمانی که در نفوذ به سیستم بوده اند یا دانش قبلی از سیستم داشته اند و یا شریک جرمی در داخل شرکت.مهمترین ابزاری که مدیریت برای کاهش تهدید داخلی در اختیار دارد آموزش کاربران داخلی سیستم و پرسنل مدیریت آن در مورد نتیجه اخلال در یکپارچگی و امنیت سیستم است.بسیاری از کاربران از این واقعیت که نفوذ به سیستم های اطلاعاتی جرم است و اخلالگران تحت پیگرد قانونی قرار می گیرند  ، اطلاع دارند.شرکت ، با آگاهی دادن به کاربران و ترساندن آنها از عواقب این اعمال می تواند تا حد زیادی مانع آنها گردد.

راهبرد :

     ایجاد یک برنامه راهبردی موثر و بی عیب  اهمیت بسیاری در امنیت تجارت الکترونیک دارد.چنین راهبردی باید شامل هدف کلی برنامه جامعه امنیت تجارت الکترونیک ، اهداف جزئی و محدوده آن باشد.این راهبرد باید در راستای راهبرد تجاری کلی تجارت الکترونیک شرکت باشد.یکی از اهداف جزئی این راهبرد می تواند حفاظت کامل از تمامی منابع تجارت الکترونیک شرکت و فراهم کردن امکان ترمیم هر اخلال با حداکثر سرعت ممکن باشد.علاوه بر این این برنامه بایدشامل منابع مورد نیاز برای پشتیبانی از اهداف جزئی و کلی در کنار قیود و محدودیت های برنامه راهبردی و همچنین حاوی منابع انسانی کلیدی ، ساختارهای مدیریتی و تصمیم سازان(Decision-Makers)  اجرای برنامه های امنیتی متفاوت در غالب بخشی از برنامه راهبردی باشد.

مدیریت :

موفقیت برنامه جامع امنیت تجارت الکترونیک در گروی مدیریت موثر چنین برنامه ای است.پشتیبانی مدیریت ، از مدیران رده بالا شروع و در تمام سطوح ادامه می یابد.چنین برنامه ای در شرکت های بزرگ باید مستقیما بوسیله یک مدیر ارشد و در شرکت های متوسط و کوچکتر بوسیله رئیس یا صاحب آن شرکت اداره و نظارت گردد.مسئولیت اصلی مدیر برنامه به روز نگه داشتن کامل برنامه ، اجرای برنامه های آن و ارزیابی مجدد برنامه های موجود است.بخشی از فعالیت های چنین فردی  آموختن راهکارهای عملی موثر در برنامه امنیتی سایر سازمانهاست که می تواند آنرا با مطالعه مقالات ، کتب و مطالعات موردی منتشر شده بدست آورد.

منبع:www.ec.informationalsociety.com

برنامه جامع امنیت تجارت الکترونیک(۱)

ترجمه : سعید رستگار

با وجود تمام مزایایی که تجارت الکترونیک بهمراه دارد ، انجام تراکنش ها و ارتباطات آنلاین محملی بزرگتر برای سوء استفاده از فناوری و حتی اعمال مجرمانه فراهم می کند.این مشکلات تنها مختص تجارت الکترونیک نیست و بخشی از مشکلات گسترده ایست که در سراسر جهان گریبانگیر سیستم های اطلاعاتی و کامپیوتری هستند.هر ساله سازمان های بسیاری هدف جرائم مرتبط با امنیت ، از حملات ویروسی گرفته تا کلاه برداری های تجاری از قبیل سرقت اطلاعات حساس تجاری و اطلاعات محرمانه کارت های اعتباری ، قرار می گیرند.چنین حملات امنیتی موجب میلیون ها دلار ضرر و اخلال در فعالیت شرکت ها می شوند.بسیاری از گزارشگران و مشاوران هزینه خسارات مرتبط با نقائص امنیتی را تا میلیاردها دلار برآورد کرده اند.با اینحال آنچه مهمتر از صحت میزان این خسارات است ، این واقعیت است که با افزایش کاربران سیستم های اطلاعاتی ، دسترسی آسان به اطلاعات و رشد فزاینده کاربران مطلع (فنی) می توان به راحتی فرض کرد که تعداد این سوء استفاده ها از فناوری و تهدیدهای امنیتی نیز به همین نسبت افزایش یابد.

     متاسفانه ، از آنجا که بسیاری از شرکت ها دوست ندارند نفوذ به سیستمشان را تایید و اطلاعاتشان در مورد این نفوذها و وسعت آنها را با دیگران به اشتراک بگذارند ، میزان دقیق خساراتی که شرکت ها از جرائم مرتبط با امنیت متحمل شده اند ، را نمی توان بدست آورد.بی میلی به ارائه اطلاعات مربوط به نقائص امنیتی ، از این ترس معمول ناشی می می شود که اطلاع عموم از چنین نقائصی  باعث بی اعتمادی مشتریان نسبت به توانایی شرکت در حفظ داراییهای خود می شود و شرکت با این کار مشریان خود و در نتیجه سوددهی اش را از دست خواهد داد.از آنجایی که مصرف کنندگان امروزی نسبت به ارائه آن لاین اطلاعات مالی بی اعتماد اند ، شرکت ها با تایید داوطلبانه این واقعیت که قربانی جرائم مرتبط با امنیت شده اند ، چیزی بدست نمی آورند.با هیجانات رسانه ای که امروزه دور و بر اینترنت و قابلیت های آن وجود دارد ، حفظ یک تصویر مثبت از امنیت تجارت الکترونیک در اذهان ، دغدغه شماره یک بسیاری از شرکت ها است و برای بقاء و باقی ماندن در رقابت کاملا ضروری است.

     نبود اطلاعات دست اول از موارد واقعی برنامه ریزی و مقابله با تهدیدهای امنیتی را بسیار مشکلتر کرده است اما با این وجود هم فناوری ها و روشهای امنیت اطلاعات و فنون کلی مدیریتی در برنامه ریزی و حفاظت از منابع فناوری اطلاعات سازمان ، در یک دهه گذشته پیشرفت قابل توجهی داشته اند.اکنون خبرگانی هستند که در حوزه امنیت سایبر تخصص پیدا کرده اند و راهکارهای زیادی برای حفاظت از فناوری های تجارت الکترونیک از مجرمین بالقوه فضای سایبر دارند.بسیاری از شرکت ها دریافته اند که برای موفقیت در تجارت الکترونیم ، علاوه بر روشهای امنیتی که برای حفاظت از منابع فناوری اطلاعات طراحی شده اند ، نیازمند سرمایه گذاری و برنامه ریزی برای ایجاد یک برنامه جامع امنیت هستند تا بدان طریق از داراییهایشان در اینترنت محافظت و از نفوذ مجرمین به سیستم هایشان که موجب خسارت دیدن فعالیت های تجارت الکترونیک آنها می شود جلوگیری کنند.

برنامه جامع امنیت تجارت الکترونیک :

     برنامه جامع امنیت تجارت الکترونیک شامل برنامه های حفاظتی که از فناوری های موجود (نرم افزار و سخت افزار) ، افراد ، برنامه ریزی راهبردی استفاده می کنند و برنامه های مدیریتی که برای حفاظت از منابع و عملیات تجارت الکترونیک شرکت طراحی و اجرا می شوند ، است.چنین برنامه ای برای بقاء کلی فعالیت های تجارت الکترونیک شرکت حیاتی است و سازمان باید آنرا به عنوان مولفه ای اساسی در راهبرد تجارت الکترونیک موفق به حساب آورد.موفقیت چنین برنامه هایی به حمایت کامل مدیران رده بالا و مشارکت کامل بخش فناوری اطلاعات و مدیریت در جهت درک تاثیر گذاری و محدودیت های برنامه است.علاوه بر این برای اطمینان از بروز بودن این برنامه و ابزرا های آن و هماهنگی با آخرین فناوری ها و فنون مدیریت ، باید آن را بطور مداوم مورد ارزیابی و سنجش قرار داد.

ارزیابی عملیات تجارت الکترونیک :

     اولین گام برای ایجاد یک برنامه جامع امنیت تجارت الکترونیک ، انجام یک ارزیابی کامل از ارزش و اهمیت تجارت الکترونیک در موفقیت کلی اهداف و برنامه تجاری شرکت است.گام بعدی باید ارزیابی آسیب پذیری سیستم تجارت الکترونیک شرکت از هر دو جنبه ی تهدیات داخلی و خطرات موجود خارجی است.شناخت آسیب پذیری های خارجی بسیار ساده تر از دیدن آسیب پذیری های خارجی است.با این وجود تمام تلاش ها باید در راستای شناخت حوزه هایی باشد که سیستم از داخل مورد سوء استفاده قرار می گیرد.این کار را می توان به خوبی با صحبت با کاربران سیستم و توسعه دهندگان انجام داد.علاوه بر این بسته های نرم افزاری بسیاری هم وجود دارند که می توانند توانایی نظارت بر استفاده کلی از سیستم و دسترسی داخلی به آن را دارند و می توانند تحلیل کاملی از فعالیت های مشکوک احتمالی کاربران داخلی ارائه دهند.

آشنایی با کسب و کار سیار (Mobile Business)- (۲)

شناسایی محل کاربر(٤)

      همانطور که گفته شد تکنولوژی های تشخیص محل کاربر (Location Identifying Technologies) به افراد و شرکت ها اجازه می دهد تا موقعیت مکانی کاربر خود را شناسایی کنند و خدمات خود را بر پایه موقعیت کاربر به وی عرضه دارند.این گونه خدمات می تواند در اصلاح  بازاریابی بی سیم ، مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)(٥)  و در رابطه های تجاری  B٢E (٦) و B٢C بسیار موثر باشد.به عنوان مثال اگر تاجری بداند که مشتری اش در نزدیکی یکی از شعب یا فروشگاه های آن قرار دارد می تواند با ارسال اطلاعیه هایی وی را از برنامه ها و حراجی های فروشگاه با خبر سازد و یا صرفا با ارسال تبلیغات ،  وی را از وجود چنین فروشگاهی آگاه سازد. شرکت ها و خدمات دهندگان موبایل در استفاده از تکنولوژی های تعیین موقعیت کاربر با مشکلاتی نیز رو برو هستند که از آن جمله می توان به محدودیت پهنای باند ، سرعت ارتباطات و خطا ها ی تغییر مسیر سیگنال ها در اثر وجود اجسام حجیمی چون برج ها و ساختمان های بلند و ... اشاره کرد.با توجه به این محدودیت ها و همچنین میزان دقت مورد نیاز در موقعیت یابی ، شرکت ها از تکنولوژی های مختلف تشخیص موقعیت استفاده می کنند که برخی از معمول ترین آنها بهمراه میزان دقت و صحتشان در جدول زیر آمده است:

تکنولوژی	معادل فارسی	میزان دقت
Cell Of Origin (COO)	سلول مبدا	کمترین دقت.کاربر ممکن است است در هر جایی از محدوده دکل باشد.
Angle Of Arrival (AOA)	زاویه دریافت	نسبتا دقیق.کاربر در لبه تماس دو سلول قرار دارد.بیشتر در مناطق روستایی که دکل های کمی در آن نسب است مورد استفاده قرار می گیرد.
Time Difference Of Arrival (TDOA)	اختلاف زمانی دریافت	دقیق.مکان کاربر با استفاده از فاصله اش از سه نقطه محاسبه می شود.بیشتر در مکانهایی کاربرد دارد که دکل ها به یکدیگر بسیار نزدیکند.
Enhanced Observed Time Difference (EOTD)	اختلاف زمانی مشاهده پیشرفته	دقیق.مکان کاربر با محاسبه فاصله کاربر از سه نقطه محاسبه می شود.
Location Pattern Matching	تطابق الگوی مکانی	دقیق.مکان کاربر از طریق تحلیل تداخل چند مسیر در منطقه داده شده محاسبه می شود
Global Positioning System (GPS)	سیستم موقعیت یابی سراسری (جهانی)	بسیار دقیق.مکان کاربر در هر نقطه از کره زمین با استفاده از ماهواره ها تعیین می شود.در فضا های بسته کاربرد زیادی ندارد.

بازاریابی بی سیم (٧) و تبلیغات:

      اینترنت و ارتباطات بی سیم ابزارهایی جدید در توسعه روشهای بازاریابی در اختیار بازاریابان قرار داده است.ارتباطات سیار بطور خاص به افراد ، سازمان ها و شرکت های تجاری این امکان را می دهد تا مشتریان بالقوه خود را شناسایی کنند و با ارسال محتوای مناسب و بهنگام آنها را مورد هدف قرار دهند.بازاریابی الکترونیک (E-Marketing) و بازاریابی سیار (M-Marketing)در کنار ابزار ها و تکنیک های بازاریابی سنتی تشکیل یک استراتژی موثر تبلیغاتی و در نتیجه جذب مشتری های جدید و ترغیب آنها به بازگشت و خرید مکرر از فروشگاه را می دهند.نکته ای که باید در مورد بازاریابی سیار مورد توجه قرار گیرد اینست که پیام های تبلیغاتی باید با اجازه خود کاربر برای وی فرستاده شود.این کار علاوه بر حفظ حریم شخصی کاربران ، درصد موفقیت را نیز افزایش می دهد.

     موفقیت در پیاده سازی یک سیستم تبلیغات بی سیم نیازمند همکاری کامل فراهم کننده محتوا (Content Provider) ، آگهی دهنده (Advertiser) و پیام رسان (Carrier) است.در یک چنین سیستمی است که پیام های تبلیغاتی مناسب در زمان درست و در مکان درست به کاربر خواهد رسید.ارسال کوپن های الکترونیک تخفیف یک رستوران در حوالی ظهر و به کاربری که در نزدیکی آن رستوران قرار دارد نمونه مناسبی از پیاده سازی درست یک سیستم بازاریابی بی سیم است.

     مشکلاتی نیز وجود دارد که روند گسترش تبلیغات بی سیم را کند می کند.از جمله مهمترین این موانع می توان به امنیت پایین شبکه های بی سیم ، محدودیت های مربوط به فناوری و وجود نقاط کور در شبکه های تلفن همراه سلولی (Cellular) اشاره کرد..مجموعه این موانع و مشکلات و بخصوص محدودیت های تکنولوژیک باعث شده سرویس های پیام کوتاه (SMS) علی رغم محدودیت در طول پیام ، خلاقیت و تعامل با کاربر (Interactivity) و تنها به دلیل مزیت سرعت بار گزاری و سازگاری با اکثر دستگاه ها و فناوری ها دارای بیشترین کاربرد باشند.

پرداخت بی سیم:

     امنیت مهمترین دغدغه فراهم کنندگان خدمات پرداخت بی سیم است.شرکت های فراهم کننده خدمات M-Payment (پرداخت هایی که از طریق دستگاه های بی سیم انجام می شود.) باید مبادلات خود را از دو جهت امنیت (Security) و اعتبار (Validity) تضمین نمایند.نبود استاندارد های ثابت در زمینه سازگاری دستگاه ها و نرم افزار ها از دیگر مشکلات فراروی این خدمات بشمار می رود.در حال حاضر ریزپرداخت ها (٨) محبوب ترین نوع پرداخت های سیار بحساب می آیند که همین امر سبب بروز مشکلاتی شده است.از یک سو بانکها و موسسات اعتباری این نوع مبادلات را سودمند نمی بینند و به ندرت به آن علاقه نشان می دهند و از سوی دیگر اپراتور های تلفن همراه که مناسب ترین گزینه برای ارائه این خدمات هستند نیز ریسک ورود به این عرصه رانمی پذیرند.علاوه بر این کاربران نیز برای انجام کارها و مبادلات بانکی به این شرکت ها اعتماد کامل ندارند.

خلاصه و نتیجه گیری:

     کسب و کار سیار با وجود اینکه که هنوز در گام های ابتدایی مسیر قرار دارد نوید بخش رشدی چشمگیر در آینده است.از این روست که همه روزه شاهد ارائه مقالات ، تحقیقات و برگزاری کنفرانس ها و همایش هایی در خصوص بررسی جوانب ناشناخته کسب و کار و تجارت سیار هستیم.از آنجا که این نوع کسب و کار نیازمند یک زیر ساخت بسیار قوی مخابراتی-ارتباطی است در بسیاری از مناطق و کشورهای جهان از جمله ایران که دارای زیر ساخت مخابراتی ضعیف و سیستم بانکداری سنتی هستند کمتر شناخته شده است و حتی در محافل علمی و آکادمیک نیز چندان مورد توجه قرار نمی گیرد.امید است این مقاله به عنوان مقدمه ای بسیار کوتاه و ناقص بر کسب و کار سیار باعث جلب توجه بیشتر اساتید ، متخصصان و محافل آکادمیک ایران به این پدیده نسبتا جدید باشد و حداقل در این زمینه شاهد کاهش شکاف شدید میان کشورمان و کشورهای پیشرفته و صنعتی باشیم.

مراجعی برای مطالعه بیشتر:

١.H.Deitel,P.Deitel,A.Goldberg(٢٠٠٤)Internet & WWW How to Program,Chapter٣٨:e-business and e-commerce

٢. On the Potential Use of Mobile Positioning Technologies in Indoor Environments(٢٠٠٢)

٣.www.mbusiness٢٠٠٣.com

٤.www.mbusiness٢٠٠٤.com

پاورقی:

١. Kalakota, R. and Robinson, M. (٢٠٠١) mBusiness: The Race to Mobility, McGraw-Hill Publishing Company, New York.

٢. Business to Business

٣. Business to Customer

٤. Identifying User Location

٥. Customer Relationship Management

٦. Business to Employee

٧. Wireless Marketing

٨.ریز پرداخت ها یا Micro Payment ها نوعی از پرداخت الکترونیک هستند که بیشتر برای نقل و انتقال مکرر وجوه کم و به دلیل کاهش کارمزد بانکی مورد استفاده قرار می گیرند.شیوه عمل آن نیز به این گونه است که مجموع  این وجوه کم در بازه های زمانی خاص و یا زمانی که به حد نصاب خاصی رسید از کاربر دریافت می شود.از نمونه های ساده این نوع پرداخت می توان به قبض های تلفن اشاره کرد.

آشنایی با کسب و کار سیار (Mobile Business) - (۱)

نگارنده:سعید رستگار

مقدمه

     پتانسیل های فناوری ارتباطات سیار در گسترش و بازتعریف مفاهیم  دنیای تجارت الکترونیک برای کاربران موبایل توجه زیادی را به خود جلب کرده است.اصطلاح کسب و کار سیار (Mobile Business)   که اختصارا آن را M-Business هم می گویند برای اشاره به طیف گسترده ای از کاربردها از ارتباطات تا مبادلات تجاری  و ارائه خدمات به مشترکین از طریق این فناوری ها استفاده می شود. مجموعه این کاربردها جدا از تفاوت هایشان با یکدیگر، دارای ویژگی مشترکی است که آن را از همتای سنتی تر خود (تجارت الکترونیک) جدا می سازد و آن قابل استفاده بودن برای کاربران موبایل ، از طریق دستگاه های بی سیم و بطور سیار است. بطور کلی وقتی از اصطلاح M-Business استفاده می کنند اغلب مقصود انجام مبادلات تجاری  از طریق شبکه های ارتباطات سیار است و به همین دلیل بسیاری از اوقات از دو واژه M-Commerce و   M-Businessبجای یکدیگر استفاده می شود.با این وجود کسب وکار سیار چیزی بیش از مبادلات تجاری است زیرا شامل مراحل ساخت شبکه ای همگرا برای برقراری ارتباطات و همکاری ها نیز می شود.برخی نویسندگان تجارت سیار را اینگونه تعریف می کنند:"کاربرد زیر بنای مورد نیاز برای برقراری راوبط تجاری و فروش اطلاعات ، خدمات و کالاها به وسیله دستگاه های ارتباط سیار(موبایل)."(١)

      شبکه های موبایل نسل سوم  با ایجاد امکان تامین اطلاعات مربوط به موقعیت کاربر ، افزایش فوریت ، شخصی کردن (Personalization) و در دسترس بودن خدمات به توسعه کاربردهای پیشرفته تر این فناوری ها در تجارت کمک می کنند. ویژگی های کسب و کار سیار باعث شده تا نه تنها  انواع گوناگون تجارت الکترونیک از قبیل B٢B (٢) و B٢C  (٣) را مورد هدف قرار دهد بلکه خود معرف انواع جدیدی از رابطه های  تجاری همچون D٢D (Device to Device) باشد.کاربردهای گوناگون کسب و کار سیار را می توان به گروه های زیر تقسیم کرد:

طبقه	کاربرد	مثال
تاجر با مصرف کننده (B٢C)	اطلاعات	*بانک اطلاعات شهری *هدایت مسیر از طریق موبایل
	ارتباطات	*تبلیغات از طریق موبایل *خدمات دارای  فوریت (Emergency)
	سرگرمی	*بازیهای موبایل *استفاده از صوت و تصویر در موبایل
	معاملات	*خرده فروشی از طریق موبایل *پرداخت از طریق موبایل
تاجر با تاجر (B٢B)	مدیریت زنجیره موجودی بطور سیار	*ردیابی کالا *تکمیل مداوم موجودی انبار
	مدیریت ارتباط با مشتری بطور سیار	*ایجاد حراج از طریق موبایل *پشتیبانی مشتری از طریق موبایل
	کاربرد نیروی کار بطور سیار	*همکاری و تشریک مساعی از طریق موبایل

     با وجودی که مهمترین صفت مشترک در همه کاربردها تحرک(Mobility) است اما خصوصیتی که بیشترین اثر را در گسترش و شکوفایی این نوع تجارت داشته و در حقیقت وجه تمایز اصلی آن با تجارت الکترونیک نیز به حساب می آید ، آگاهی از مکان کاربر است.این قابلیت به معنای توانایی خدمات دهندگان موبایل در تشخیص موقعیت فیزیکی دستگاه های ارتباط بی سیم است.خدمات بر پایه موقعیت کاربر (Location Based Services) بیشترین کاربرد را در میان کاربردهای کسب و کار سیار دارا می باشند.

نوع خدمات	مثال ها	دقت مورد نیاز	محیط کاربرد
خدمات فوری (Emergency)	*تماس های فوری *کمک رسانی وسایل نقلیه	متوسط به بالا متوسط	باز/بسته باز
خدمات هدایت و ناوبری	*هدایت مسیر *مدیریت عبور و مرور *مسیریابی در محیط های بسته	بالا متوسط بالا	باز باز بسته
خدمات اطلاع رسانی	*بانک های اطلاعاتی شهری *خدمات سرگرمی *خدمات مسافرتی	متوسط متوسط به بالا متوسط به بالا	باز باز باز
خدمات بازاریابی	*آگهی ، اطلاعیه و تبلیغ	متوسط به بالا	باز
	*ردیابی افراد *ردیابی وسایل نقلیه *ردیابی کارکنان *ردیابی محصولات	بالا پایین متوسط بالا	باز/بسته باز باز بسته
خدمات صدور صورتحساب	*صدور صورتحساب های حساس به موقعیت	پایین تا متوسط	باز/بسته

      همانطور که در جدول قابل مشاهده است کاربرد M-Business در محیط های خارجی (باز) بسیار بیشتر از محیط های داخلی (بسته) است و از اینرو است که تقریبا تمام تحقیقات و بررسی ها و  - به تبع آن مقاله حاضر - به این جنبه از کسب و کار سیار می پردازند.در صورت علاقه به کاربردهای کسب و کار سیار در محیط های بسته می توانید به مقاله زیر مراجعه کنید:

On the Potential Use of Mobile Positioning Technologies in Indoor Environments

١٥^th Bled Electronic Commerce Conference

e-Reality: Constructing the e-Economy

Bled, Slovenia, June ١٧ – ١9 , ٢٠٠٢

تجارت الکترونیک چندزبانه در یک اقتصاد جهانی

آریا گانگوپادهیای

ژنسن هوآنگ

دانشگاه مریلند ، بالتیمور کانتی ، ایالات متحده آمریکا

مترجم : سعید رستگار

مقدمه :

     امروزه یکی از چالش های اصلی پیش روی سازمان های دست اندر کار تجارت الکترونیک سازماندهی و خلاصه سازی اطلاعات به شیوه ایست که کاربران بتوانند بطور موثر و کارآمدی به جستجو و تجزیه و تحلیل اطلاعات مرتبط بپردازند.کاربران در یک سیستم تجارت الکترونیک می توانند هم بدنبال اطلاعات ساختیافته و هم غیر ساختیافته بگردند.مثالی از اطلاعات ساختیافته قیمت یک محصول مشخص است.از سوی دیگر اطلاعات غیر ساختیافته اطلاعاتی هستند که بخوبی مشخص نشده اند و یا مشخصات متعددی دارند.بعنوان مثال ممکن است کاربری بدنبال یافتن ادویه هایی برای پخت میگو باشد که در اینصورت امکان انتخاب میان چندین گزینه را خواهد داشت.ممکن است کاربر در انتخاب ادویه ها دارای ترجیحات(سلیقه) شخصی باشد و ممکن است دقیقا نداند که چگونه می تواند اطلاعات را در سیستم بیابد.

     مشکل یافتن اطلاعات مربوط در مدیریت جامع اطلاعات و بخصوص در تجارت الکترونیک جهانی بیشتر می شود.درست است که جهانی سازی برای افراد و مشاغل فرصت های جدید با گستره جهانی ایجاد می کند ، ولی برای پی بردن به تمامی پتانسیل های آن با چالش های متعددی روبرو هستیم.مثالهایی از این چالشها شامل تفاوت در فرهنگ و زبان است که می تواند همچون مانعی در برابر دسترسی آزاد و نا محدود به اطلاعات عمل کند..همانطور که می تواند موجب ایجاد نابسامانی در سرمایه بالقوه گرانبهای دانش گردد..اکنون که تکنولوژی زبان  بسرعت در حال پیشرفت است تحقیقات بیشتری در مدیریت و دسترسی به اطلاعات چند زبانه  بمنظور دستیابی به پتانسیل کامل یک تجارت الکترونیک جهانی لازم است.در تحقیق گانگوپادهیای و هوآنگ در سال ٢٠٠٠ مسئله نیازمندی های دانش در ساخت سیستم های اطلاعاتی که به چند زبان عمل می کنند مورد مطالعه قرار گرفت.تمرکز بطور خاص بر مطالعه رفتار کاربر در هنگام انجام کارهای مختلف یک سیستم چند زبانه بود.بمنظور مطالعه رفتار و عملکرد کاربر در تجارت الکترونیک چند زبانه ، یک کاتالوگ الکترونیک دو زبانه طراحی و توسط فروشندگان کالا و / یا خدمات آن لاین به مشتریان به زبان انگلیسی یا چینی مورد آزمون قرار گرفت.

پس زمینه :

     یک کاتالوگ الکترونیک رابط کاربری گرافیکی است که اطلاعاتی در خصوص محصولات یا خدمات به کاربران بخصوص از طریق شبکه جهانی وب ارائه می کند.یک کاتالوگ الکترونیک جزئی کلیدی از تجارت الکترونیک است که هم در تجارت تاجر با مصرف کننده (B٢C) و هم در تجارت تاجر با تاجر (B٢B) مورد استفاده قرار می گیرد.با وجود اینکه اصطلاح کاتالوگ الکترونیک تداعی کننده توسعه الکترونیکی کاتالوگ های کاغذی است ، اما ارائه گر ویژگی ها و قابلیت های بسیاری بیشتری از سلف کاغذی خود است.چنین ویژگی هایی شامل خدمات کامپیوتری از قبیل مرور و جستجوی کارآمد ، پردازش سفارشات آن لاین از قبیل چک کردن محصولات بوسیله سبد خرید ، سازوکارهای پرداخت ایمن و پردازش های پشت صحنه از قبیل یکپارچه سازی با پایگاه های داده ی شرکت است..چنین ویژگی هایی نقش کاتالوگ های الکترونیک را تا حد استفاده بعنوان یک مغازه الکترونیک ارتقا داده اند.

با افزایش سریع تجارت الکترونیک هم در بازارهای محلی و هم در بازارهای جهانی ، نیاز روزافزونی به تامین پشتیبانی از بین المللی سازی از قبیل پول رایج کشورهای خارجی ، قالب های زمانی و تاریخی متفاوت ، مرتب سازی سفارشات و زبان های متعدد بوجود آمده است.ضرورت تامین پشتیبانی چند زبانه بازتابی است از افزایش سریع کاربران غیر انگلیسی زبان بر روی اینترنت.بعنوان مثال اعلام شده که ممکن است تا پایان سال ٢٠٠٥  ، ٧٥ درصد کاربران اینترنت را افراد غیر انگلیسی زبان تشکیل دهند.یکی از آثار افزایش کاربران غیر انگلیسی زبان ، "آلودگی" (contamination) سایر زبان ها با لغات و اصطلاحات انگلیسی است. همچنین تفاوت های میان فرهنگی می تواند منجر به برداشت هایی از جداسازی ها و عمومیت ها گردد.چنین تفاوت هایی باید در طراحی رابط های کاربری گرافیکی سایت های تجارت الکترونیک بحساب آیند.

  بررسی های تجربی در این زمینه نشان داده است که کاربران برای انجام کارهای غیر ساختیافته یا نیمه ساختیافته ترجیح می دهند از زبان بومی  خود استفاده کنند.با این حال ترجیحات زبانی ، زمانی که کارها ساختیافته اند ، کاهش می یابد. همچنین بیان کردن لغات غیر بومی همچون کامپیوتر در زبان های دیگر مشکل است.همانطور که بیان کردن لغتی مثل Kung Pao در زبانهای غیر بومی مانند انگلیسی مشکل است.بنا براین وب سایت های تجارت الکترونیک طراحی شده برای کارهای ساخیافته که با محصولات غیر بومی سر و کار دارند باید از زبانی بین المللی مانند انگلیسی استفاده کنند.از طرف دیگر در صورتی که وظایف و کارهایی که کاربران انجام می دهند بیشتر غیر ساختیافته است و کالاها یا خدمات طبیعتی بومی د ارند برای طراحی وب سایت باید از زبان های بومی استفاده شود.

گرایشات آتی :

     از نتایج تحقیقی که در بالا شرح داده شد می توانیم مفاهیم متعددی را برای  تحقیقات آتی و عمل در تجارت الکترونیکی جهانی بیابیم.

     اولا ، کاملا واضح است کاربران زمانی که محصولات بومی خود را جستجو می کنند ترجیج می دهند از زبان بومیشان استفاده کنند چرا که ترجمه کردن آن به زبانی دیگر مثلا انگلیسی مشکل است.برخی محققان تاکید کرده اند که استفاده از مدل محتوای یکپارچه (Unified Content Model) (١) برای پیاده سازی تجارت الکترونیک با ابعاد جهانی ساده تر است.با این وجود چنین مدل یکپارچه ای از دیدگاه رابط کاربری برای همه گروههای محصولات مناسب نیست چرا که ممکن است کاربران ترجیح دهند از زبان خود استفاده کنند.

مسئله بسیار مرتبط دیگر ، سطح درک اطلاعات ارائه شده برای کاربران دو زبانه است.مطالعات پیشین نشان می دهد که هنگام کار با اطلاعات ساختیافته ، ترجیحات زبانی یک مشکل اصلی بشمار نمی آید.ولی وقتی با اطلاعات غیر ساختیافته سر و کار داریم علاقه ی چشمگیری به استفاده از زبانهای بومی وجود دارد.با وجودی که بر قرار کردن رابطه ای میان ترجیحات زبانی و پیچیدگی اطلاعات نیاز به تحقیق و بررسی بیشتری دارد ،اما چنین تحقیقاتی  می تواند به ما بینش و آگاهی مناسبی برای طراحی رابط های چند زبانه برای تجارت الکترونیکی با گستره جهانی دهد.

      در سیستم های چند زبانه ای که مبتنی بر ترجمه لغت به لغت از یک زبان به زبان دیگر هستند ، اطلاعات زیادی ممکن است در فرآیند ترجمه از دست برود.بعنوان مثال بیان تفاوت میان میز نهار خوری  (table) و میز تحریر (desk) در زبان چینی مشکل است.در چنین مواردی  تصاویر می توانند ما را در ارائه اطلاعات یک محصول یاری نمایند.همچنین مطالعه تاثیر اطلاعات چند رسانه ای بر کارآیی و رضایتمندی کاربران در تجارت الکترونیک جهانی می تواند مفید و ارزشمند باشد.

نتیجه گیری :

با افزایش سریع تعداد غیر انگلیسی زبانان در اینترنت تامین امکان تعامل در زبان های مختلف اهمیتی حیاتی پیدا می کند..مسائل مهمی که در این مقاله بیان شد نشانگر اهمیت رابط های چند زبانه و ترجیحات زبانی در انجام انواع گوناگون کارهاست.از آنجا که اقتصاد جهانی به رشد خود ادامه می دهد ، برای حل مشکلات موجود و مشکلات جدیدتری که در آینده پدید خواهد آمد ، راه حل های تکنولوژیک مورد نیاز خواهد بود.